Soạn bài Những ngôi sao xa xôi trích - SGK môn Ngữ văn 9 tập 2

* Tóm tắt văn bản: Truyện kể về 3 nữ thanh niên xung phong làm thành tổ trinh sát mặt đường tại một trọng điểm trên tuyến đường Trường Sơn. Họ gồm hai cô gái rất trẻ là Phương Định và Nho, còn tổ trưởng là chị Thao lớn tuổi hơn một chút. Nhiệm vụ của họ là quan sát địch ném bom, đo khối lượng đất đá phải san lấp do bom địch gây ra, đánh dấu vị trí của các trái bom chưa nổ và phá bom. Công việc của họ hết sức nguy hiểm vì thường xuyên phải chạy trên cao điểm giữa ban ngày và máy bay địch có thể ập đến bất cứ lúc nào. Đặc biệt họ phải bình tĩnh đối mặt với thần chết trong mỗi lần phá bom – mà công việc này diễn ra hằng ngày, thậm chí mấy lần trong một ngày. Họ ở trong một cái hang, dưới chân cao điểm, tách xa đơn vị. Cuộc sống của ba cô gái nơi trọng điểm giữa chiến trường dù khắc nghiệt và nguy hiểm nhưng vẫn có những niềm vui hồn nhiên của tuổi trẻ, những giây phút thanh thản, mơ mộng và đặc biệt là họ rất gắn bó, yêu thương nhau trong tình đồng đội, dù mỗi người một cá tính. Phương Định, nhân vật kể chuyện cũng là nhân vật chính, là một cô gái giàu cảm xúc, hay mơ mộng, hồn nhiên và luôn nhớ về những kỉ niệm của tuổi thiếu nữ, với gia đình và thành phố thân yêu của mình. Ở phần cuối, truyện tập trung miêu tả hành động và tâm trạng của các nhân vật, mà chủ yếu là Phương Định trong một lần phá bom, Nho bị thương và sự lo lắng, săn sóc của hai người đồng đội. Một trận mưa đá bất ngờ trên cao điểm khiến các cô hết sức vui thích.I. Đọc - Hiểu văn bảnTruyện được kể theo ngôi thứ nhất, người kể chuyện là Phương Định – cô gái thanh niên xung phong trong tổ trinh sát mặt đường, nhân vật chính. Ngôi kể đó tạo được sự tin cậy của người đọc về những điều được kể bởi nó được hiện lên qua cái nhìn và thái độ của người trong cuộc. Đồng thời cách kể ấy tạo thuận lợi để tác giả miêu tả thế giới nội tâm nhân vật, người kể có thể giãi bày mọi trạng thái tình cảm của mình một cách tự nhiên và tạo một điểm nhìn phù hợp để miêu tả hiện thực cuộc chiến tranh. Từ đó hiện thực cuộc sống và vẻ đẹp tâm hồn con người Việt Nam trong chiến tranh được khắc hoạ chân thực và sâu sắc.Phân tích tâm lí nhân vật Phương Định: Là người kể chuyện, là nhân vật chính để lại ấn tượng sâu đậm:
- Đoạn truyện nhân vật tự quan sát và đánh giá về mình cho thấy cô rất nhạy cảm và quan tâm đến hình thức của mình. Cô tự đánh giá “Tôi là con gái Hà Nội. Nói một cách khiêm tốn, tôi là một cô gái khá. Hai bím tóc dày, tương đối mềm, một cái cổ cao, kiêu hãnh như đài hoa loa kèn. Còn mắt tôi thì các anh lái xe bảo: “Cô có cái nhìn sao mà xa xăm!”. Cô biết mình được nhiều người, nhất là những anh lính để ý và có thiện cảm. Điều đó làm cô kiêu hãnh và tự hào, nhưng chưa dành riêng tình cảm cho một ai.  Nhạy cảm, nhưng cô lại không hay biểu lộ tình cảm của mình, tỏ ra kín đáo giữa đám đông, tưởng như là kiêu kì. Cô vẫn giữ nguyên sở thích âm nhạc của mình, gửi lòng mình vào tiếng hát, thích bịa lời cho những điệu nhạc: “Tôi thích nhiều bài. Những bài hành khúc bộ đội hay hát lên những ngả đường mặt trận. Tôi thích dân ca quan họ, mềm mại, dịu dàng, thích Ca – chiu – sa của Hồng quân Liên Xô”. Đó là một sở thích rất thanh lịch phản ánh vốn văn hoá, hiểu biết của một cô gái có học vấn. 
- Tâm trạng Phương Định trong một lần phá bom được miêu tả rất cụ thể, tinh tế đến từng cảm giác, ý nghĩ dù chỉ thoáng qua trong giây lát. Cô luôn bình tĩnh, tự tin và rất tự trọng; luôn hoàn thành nhiệm vụ với trách nhiệm cao nhất. Khi thực hiện nhiệm vụ phá bom, ban đầu cô cũng cảm thấy căng thẳng, hồi hộp, nhưng cảm thấy có ánh mắt của các chiến sĩ đang dõi theo động viên, khích lệ, lòng tự trọng của cô đã thắng cả bom đạn. Cô không đi khom mà đàng hoàng bước tới, bình tĩnh, tự tin thực hiện từng thao tác phá bom, chạy đua với thời gian để vượt qua cái chết.
- Cảm xúc trước trận mưa đá ở cuối truyện: Những trận mưa đá lúc ở hang làm hiện ra một Phương Định trong niềm vui con trẻ đang “nở tung ra, say sưa, tràn đầy” như chưa hề nghe thấy tiếng bom rơi đạn nổ. Trận mưa đá bất ngờ kéo cô về với tuổi thơ ngày nào. Cùng với trận mưa đá, những kỉ niệm thời thiếu nữ lại trào lên trong cô, không thể gì ngăn nổi “xoáy mạnh như sóng” trong tâm trí cô biết bao nhiêu hình ảnh thân thương của gia đình và thành phố quê hương.Một số bài thơ, đoạn thơ hay viết về thế hệ trẻ trong kháng chiến chống Mĩ :

Bài thơ về tiểu đội xe không kính (Phạm Tiến Duật), Khoảng trời – hố bom (Lâm Thị Mỹ Dạ), Gửi em cô thanh niên xung phong (Phạm Tiến Duật)...
  Phương Định là hình ảnh tiêu biểu cho thế hệ trẻ Việt Nam thời chống Mỹ cứu nước. Cô là người có tâm hồn trong sáng, hồn nhiên, xinh đẹp, mộng mơ, thích hát, tự trọng, luôn cố gắng trong công việc, vượt lên trên gian khổ, khó khăn, nguy hiểm và nỗi sợ hãi, quyết tâm hoàn thành nhiệm vụ. Bên cạnh đó, Phương Định còn rất yêu quý những người đồng chí, đồng đội của mình. Cô rất lo lắng cho đồng đội khi cô ngồi trực điện thoại ở trong hang. Phương Định cũng rất tận tình chăm sóc cho Nho khi Nho bị thương. Có thể nói, nhân vật Phương Định đã giúp ta hiểu thêm phần nào về vẻ đẹp tâm hồn và phẩm chất của những cô gái thanh niên xung phong trong thời kì kháng chiến chống Mĩ cứu nước.