Soạn bài Những đứa trẻ trích Thời thơ ấu - SGK môn Ngữ văn 9 tập 1

Câu 1 - Trang 233 SGK ngữ văn 9 tập 1: Thử chia bài văn này thành ba phần và đặt tiêu đề cho mỗi phần. Tìm những chi tiết xuất hiện ở cả phần 1 và phần 3 tạo nên sự kết nối chặt chẽ.

Trả lời:

Đoạn trích có thể chia làm 3 phần:
- Phần 1: Tình bạn tuổi thơ trong sáng.
- Phần 2: Tình bạn bị cấm đoán.
- Phần 3: Tình bạn vẫn được duy trì.
Xuyên thấm cả ba phần trên là các yếu tố nghệ thuật chủ chốt: những đứa trẻ, những con chim, truyện cổ tích, người dì ghẻ, người bà hiền hậu đã xuất hiện ở phần đầu lại xuất hiện ở phần thứ ba, tạo nên mối quan hệ kết nối thống nhất và chặt chẽ, gây được ấn tượng sâu sắc trong lòng người đọc.

Câu 2 - Trang 233 SGK ngữ văn 9 tập 1: Xem xét hoàn cảnh của chú bé A-li-ô-sa, ba đứa con của đại tá Ốp-xi-an-ni-cốp và quan hệ giữa hai gia đình để lí giải vì sao tình bạn tuổi thơ trong trắng ấy để lại ấn tượng sâu sắc cho nhà văn, khiến hơn ba mươi năm sau ông vẫn còn như in và thuật lại hết sức xúc động.

Trả lời

Ông bà ngoại của A-li-ô-sa là hàng xóm của đại tá Ốp-si-an-ni-cốp, nhưng hai gia đình lại có địa vị xã hội khác nhau, điều đó tạo ra bức tường ngăn cách mối quan hệ tự nhiên giữa những đứa trẻ. Nhìn sang hàng xóm, A-li-ô sa chỉ biết “Ba đứa cùng mặc áo cánh và quần dài màu xám, cùng đội mũ như nhau. Chúng có khuôn mặt tròn, mắt xám và giống nhau đến nỗi tôi chỉ phân biệt được chúng theo tầm vóc”.
Do tình cờ, A-li ô-sa góp sức cứu đứa trẻ - con của gia đình đại tá rơi xuống giếng nên ba đứa trẻ nhà đại tá rủ A-li-ô-sa sang chơi. Hoàn cảnh sống thiếu tình thương đã tạo nên tình bạn trong sáng giữa các bạn nhỏ.
Khi mấy đứa trẻ kể về chuyện mẹ chết, “chúng ngồi sát vào nhau giống như những chú gà con”. Hình ảnh đó rất giàu sức gợi.
Hoàn cảnh sống thiếu tình thương giống nhau khiến mấy chục năm sau Go-rơ-ki vẫn nhớ như in và kể lại hết sức xúc động.

Câu 3 Trang 233 SGK ngữ văn 9 tập 1: Tìm trong bài văn rồi phân tích, bình luận một số hình ảnh của ba đứa trẻ hàng xóm qua sự cảm nhận tinh tế của A-li-ô-sa.

Trả lời

Hình ảnh ba đứa trẻ hàng xóm: Khi mấy đứa trẻ kể chuyện mẹ chết, “Chúng ngồi sát vào nhau giống như những chú gà con”, thể hiện sự cảm thông của A-li-ô-sa với các bạn nhỏ. Khi đại tá xuất hiện, quát thì chúng “Tức thì cả mấy đứa trẻ lặng lẽ bước ra khỏi chiếc xe và đi vào nhà”, nhìn những đứa trẻ bị áp chế, A-li-ô-sa càng cảm thông với chúng. 

Câu 4 -Trang 233 SGK ngữ văn 9 tập 1: Chuyện đời thường và truyện cổ tích được lồng vào nhau trong nghệ thuật kể chuyện của Go-rơ-ki như thế nào qua các chi tiết liên quan đến những người mẹ và những người bà trong bài văn này?

Trả lời

Đoạn trích thể hiện đặc sắc trong nghệ thuật kể chuyện đan xen giữa chuyện đời thường và truyện cổ tích. Thông qua chi tiết về “dì ghẻ”, khi mấy đứa trẻ hàng xóm nhắc đến “mẹ khác”, A-li-ô-sa liên tưởng ngay đến nhân vật mụ dì ghẻ độc ác trong truyện cổ tích. Khi những đứa trẻ nói về “mẹ thật”, A-li-ô-sa cũng có những suy tưởng như độc thoại nội tâm, lạc ngay vào không khí truyện cổ tích. Chi tiết người bà nhân hậu cũng được kể lại bằng giọng của truyện cổ tích: “ngày trước, trước kia, đã có thời”,…Nghệ thuật kể chuyện đan xen giữa chuyện đời thường và truyện cổ tích của Mác- xim Go-rơ-ki đã giúp cho đoạn trích “Những đứa trẻ ” nói riêng và tác phẩm “Thời thơ ấu ” nói chung trở nên sinh động và hấp dẫn.