Soạn bài Tổng kết phần Văn

1. Lập bảng thống kê các văn bản văn học Việt Nam đã học từ bài 15 ở lớp 8 theo mẫu sau:
– Văn bản.
– Tác giả.
– Thể loại.
– Giá trị nội dung chủ yếu.
(Gợi ý:
a) Trong mục Thể loại ghi một trong các thể (thể loại) sau:
– Thơ bát cú Đường luật, thơ thuyệt cú Đường luật, thơ thất ngôn, thơ tám chữ, thơ lục bát, thơ năm chữ, thơ tự do,…
 
– Nghị luận, nghị luận trung đại (chiếu, hịch, cáo,…)
– Kịch.
b) Mục Giá trị nội dung chủ yếu này chỉ dành ghi đối với các văn bản trong các bài 15, 18, 20, 24, 26, 27. Có thể đựa vào phần Kết quả cần đạt và Ghi nhớ trong các bài trên để ghi.)
 
2. Nêu lên sự khác biệt nổi bật về hình thức nghệ thuật giữa các văn bản thơ trong các bài 15, 16 và trong các bài 18, 19. Vì sao thơ trong các bài 18, 19 được gọi là “thơ mới”? Chúng “mới” ở chỗ nào?
Hãy chép lại những câu thơ em thích nhất, cho là hay nhất trong 4 bài thơ kể trên, chọn mỗi bài từ 2 đến 4 câu.
Lời giải:
Câu 1 trang 130 - SGK Ngữ văn 8 tập 2: Lập bảng thống kê các văn bản văn học Việt Nam đã học từ bài 15 ở lớp 8:
 
Văn bảnTác giảThể loạiGiá trị nội dung chủ yếu
Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác Phan Bội ChâuThất ngôn bát cú đường luật Phong thái ung dung, khí phách hiên ngang , kiên cường của người chiến sĩ yêu nước trong cảnh ngục tù.
Đập đá ở Côn LônPhan Châu TrinhThất ngôn bát cú đường luật 
Muốn làm thằng CuộiTản Đà  
Hai chữ nước nhàTrần Tuần Khải  
Nhớ rừngThế Lữ  
Ông đồVũ Đình Liên  
Quê hươngTế Hanh  
Khi con tu hú   
Tức cảnh Pác Bó    
Ngắm trăng   
Đi đường   
Chiếu dời đô   
Hịch tướng sĩ   
Nước Đại Việt ta   
Bàn luận về phép học   
Thuế máu   
 
Câu 2 trang 130 - SGK Ngữ văn 8 tập 2: Nêu lên sự khác biệt nổi bật về hình thức nghệ thuật giữa các văn bản thơ trong các bài 15, 16 và trong các bài 18, 19. Vì sao thơ trong các bài 18, 19 được gọi là “thơ mới”? Chúng “mới” ở chỗ nào?
Hãy chép lại những câu thơ em thích nhất, cho là hay nhất trong 4 bài thơ kể trên, chọn mỗi bài từ 2 đến 4 câu.

Sự khác biệt nổi bật về hình thức nghệ thuật giữa các văn bản thơ trong các bài 15, 16 và trong các bài 18, 19:
– Cả ba văn bản thơ trong các bài 15, 16 đều thuộc thể thơ thất ngôn bát cú Đường luật: Vào nhà ngục Quảng Đông cảm tác, Đập đá ở Côn Lôn, Muốn làm thằng Cuội. Đây là thể thơ điển hình về tính quy phạm trong thơ cổ, với số câu và số chữ được hạn định, quy tắc về luật bằng – trắc, phép đối và cách gieo vần rất chặt chẽ.
– Các bài 18, 1 (Nhớ rừng, Quê hương, Khi con tu hú) có hình thức thể hiện linh hoạt, phóng khoáng, tự do hơn. Tuy nhiên, nó vẫn có những quy ước nhất định về số chữ, cách bắt vần riêng.
– Các bài thơ trong các bài 18, 19 được gọi là “thơ mới” vì chúng không tuân theo luật lệ gò bó của thơ cũ, số chữ trong mỗi câu không hạn định trong số lượng nhất định, đặc biệt là sự thể hiện phóng túng về nội dung cảm xúc của nhân vật trữ tình.
 
Các em có thể thùy chọn câu thơ nào mà các em thích và chép ra.