Soạn bài Luyện tập làm văn bản tường trình

I. Ôn tập lí thuyết
 
1.
Mục đích viết tường trình là gì?
 
2. Văn bản tường trình và văn bản báo cáo có gì giống nhau và có gì khác nhau?
 
3. Nêu bố cục phổ biến của văn bản tường trình. Những mục nào không thể thiếu trong kiểu văn bản này? Phần nội dung tường trình cần như thế nào?
 
II. Luyện tập
 
1. Chỉ ra những chỗ sai trong việc sử dụng văn bản ở các tình huống sau:
a) Một học sinh thường đi học muộn. Cô giáo chủ nhiệm muốn bạn ấy nhận rõ khuyết điểm và thành khẩn sửa chữa. Bạn ấy đã làm bản tường trình nộp cho cô giáo.
b) Để chuẩn bị Đại hội chi đội TNTP Hồ Chí Minh, chi đội trưởng đã viết bản tường trình.
c) Cô Tổng phụ trách Đội cần biết những công việc tập thể chi đội đã thực hiện và những kết quả đã đạt được trong đợt thi đua vừa qua, bạn Hoa thay mặt Ban chỉ huy chi đội viết bản tường trình nộp cho cô Tổng phụ trách.
 
2. Hãy nêu hai tình huống thường gặp trong cuộc sống mà em cho là phải làm văn bản tường trình (không lặp lại tình huống đã có trong sách giáo khoa).
 
3. Từ một tình huống cụ thể, hãy viết một văn bản tường trình.
Lời giải:
I. Ôn tập lí thuyết
 
Câu 1 trang 136 - SGK Ngữ văn 8 tập 2: Mục đích viết tường trình là gì?
 
Trả lời:
 
Mục đích viết tường trình: Trình bày thiệt hại hoặc mức độ trách nhiệm của người tường trình trong các sự việc xảy ra gây hậu quả cần phải xem xét.
 
Câu 2 trang 136 - SGK Ngữ văn 8 tập 2: Văn bản tường trình và văn bản báo cáo có gì giống nhau và có gì khác nhau?
 
Trả lời:
Văn bản tường trình và báo cáo có điểm giống và khác nhau:
Giống nhau:
– Đều cùng phải tuân thủ thể thức và phải trình bày đầy đủ, chính xác thời gian, địa điểm, sự việc, họ tên những người liên quan.
– Đều phải có đầy đủ họ tên người gửi, người nhận, thời gian, địa điểm thì mới có giá trị.
Khác nhau:– Báo cáo: Trình bày lại những công việc đã làm, đã thực hiện được của người viết để người khác được biết, được rõ.– Tường trình: Trình bày thiệt hại hoặc mức độ trách nhiệm của người tường trình trong các sự việc xảy ra gây hậu quả cần phải xem xét.
Câu 3 trang 136 - SGK Ngữ văn 8 tập 2: Nêu bố cục phổ biến của văn bản tường trình. Những mục nào không thể thiếu trong kiểu văn bản này? Phần nội dung tường trình cần như thế nào?
 
Trả lời:
Bố cục phổ biến của văn bản tường trình:
a. Quốc hiệu, tiêu ngữ (ghi chính giữa)
b. Địa điểm và thời gian tường trình (ghi góc bên phải)
c. Tên văn bản (ghi chính giữa và thường dùng chữ đậm hoặc in hoa)
d. Người hoặc cơ quan nhận bản tường trình.
e. Nội dung tường trình
g. Kết thúc: Lời đề nghị, cam đoan và thời gian làm tường trình; họ tên, chữ kí của người làm tường trình.
 
II. Luyện tập
 
Câu 1 trang 137 - SGK Ngữ văn 8 tập 2: Chỉ ra những chỗ sai trong việc sử dụng văn bản ở các tình huống sau:
 
a) Một học sinh thường đi học muộn. Cô giáo chủ nhiệm muốn bạn ấy nhận rõ khuyết điểm và thành khẩn sửa chữa. Bạn ấy đã làm bản tường trình nộp cho cô giáo.
b) Để chuẩn bị Đại hội chi đội TNTP Hồ Chí Minh, chi đội trưởng đã viết bản tường trình.
c) Cô Tổng phụ trách Đội cần biết những công việc tập thể chi đội đã thực hiện và những kết quả đã đạt được trong đợt thi đua vừa qua, bạn Hoa thay mặt Ban chỉ huy chi đội viết bản tường trình nộp cho cô Tổng phụ trách.
 
Trả lời:
a) Sai về việc sử dụng văn bản trường hợp này bạn viết bản kiểm điểm mới đúng.b) Để chuẩn bị đại hội Đội TNTP, chi đội trưởng viết bản báo cáo mới đúng.
c) Cô tổng phụ trách Đội cần biết những công việc tập thể chi đội đã thực hiện và những kết quả đạt được trong đợt thi đua vừa qua, bạn Hoa thay mặt chi đội viết bản tường trình là không đúng. Văn bản bạn cần viết là văn bản báo cáo.
 
Câu 2 trang 137 - SGK Ngữ văn 8 tập 2: Hãy nêu hai tình huống thường gặp trong cuộc sống mà em cho là phải làm văn bản tường trình (không lặp lại tình huống đã có trong sách giáo khoa).
 
Trả lời:
Một số tình huống cần làm bản tường trình:
– Các bạn phát hiện trong lớp bị mất lọ hoa, bàn ghế bị xáo trộn.
– Một bạn bị mất chiếc cặp sách ở sân thể dục.
– Nhóm bạn lớp 8A chặn đường bắt nạt một bạn lớp 8C.
 
Câu 3 trang 137 - SGK Ngữ văn 8 tập 2: Từ một tình huống cụ thể, hãy viết một văn bản tường trình.
 
Trả lời:
CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM
Độc lập – Tự do – Hạnh phúc
Hoà Bình, ngày 15 tháng 02 năm 2017
BẢN TƯỜNG TRÌNH
Về việc xảy ra vụ lộn xộn trong lớp ngày 14 tháng 02 năm 2017
  Kính gửi: Ban Giám hiệu Trường THCS Hải Tân Tên em là: Hoàng Thu Hồng, lớp trưởng lớp 8H trường THCS Hải Tân Ngày 14 tháng 02 năm 2017 vừa qua, tại phòng học lớp 8H xảy ra một vụ lộn xộn, thay mặt tập thể lớp, em xin tường trình lại vụ việc như sau:
  Vào khoảng 07h 15′ ngày 14 tháng 02 năm 2017, vào thời gian nghỉ 5′ giữa tiết 1 (môn Hoá học) và tiết 2 (môn lịch sử), khi cô giáo vừa rời lớp, bạn Trần Minh Việt, học sinh, lớp 9B, có mang một bó hoa vào lớp tặng cho bạn Nguyễn Thị Minh Hoà và đề nghị bạn Hoà ra ngoài. Nhưng bạn Hoà có trả lời là đang giờ nghỉ ngắn, không được phép ra ngoài nên không thể vi phạm nội quy nhà trường. Bạn Việt đồng ý rồi hẹn bạn Hoà vào giờ ra chơi. Bạn Việt rời khỏi lớp, bạn Hoà đặt bó hoa xuống bàn học trống cuối lớp.
  Sau tiết học thứ hai, vào khoảng 8h05′, cô giáo đã rời phòng học, cả lớp đang cất sách vở thì có tiếng đạp cửa phòng học rất mạnh. Bạn Trần Bích Vân, học sinh lớp 9B cùng một nhóm các bạn nữ cũng lớp xông vào lớp, lao đến chỗ bạn Hoà. Bạn Vân vừa nói tục vừa lăng mạ bạn Hoà, trong đó có những lời như “cướp người yêu của tao”, “mày chán sống à”,… Bạn Nguyễn Ngọc Trúc lấy bó hoa đập liên tục vào bạn Hoà, bạn Nguyễn Ngọc Minh dùng tay đánh bạn Hoà. Học sinh trong lớp 8H không kịp phản ứng trước những hành động của nhóm học sinh nữ lớp 9B. Bạn Trần Hoà Bình liền đi gọi tổ bảo vệ. Các bạn nam trong lớp giữ tay nhóm học sinh nữ lớp 9B khiến hai bên xảy ra xô xát. Đến khi các chú bảo vệ lên thì nhóm học sinh nữ lớp 9B mới ngừng lại.
  Em xin cam kết những điều em nêu trên là đúng sự thực. Nếu sai, em xin chịu mọi hình thức kỉ luật của nhà trường.
Người viết tường trình
Hồng            
Hoàng Thu Hồng