Soạn bài Ôn tập truyện kí Việt Nam
1. Lập bảng thống kê những văn bản truyện kí Việt Nam đã học từ đầu năm học theo mẫu sau :
Tên văn bản, tác giả (1) | Thể loại (2) | Phương thức biểu đạt (3) | Nội dung chủ yếu (4) | Đặc sắc nghệ thuật (5) |
Chú ý :
- Mục (1) : nếu là văn bản trích tác phẩm thì ghi cả tên tác phẩm, năm tác phẩm ra đời và đặt trong ngoặc đơn; ví dụ : Tức nước vỡ bờ (Tắt đèn, 1993). Sau tên tác giả, ghi năm sinh - năm mất (nếu đã mất) của tác giả đó (đặt trong ngoặc đơn); ví dụ : Nguyên Hồng (1918 - 1982)
- Mục (2) : ghi thể loại của văn bản (truyện ngắn, tiểu thuyết, hồi kí,..)
- Mục (3) : ghi phương thức biểu đạt của văn bản (tự sự, trữ tình hoặc tự sự xen trữ tình,...)
- Các mục (4) và (5) : dựa vào phần Ghi nhớ ở mỗi bài để ghi.
2. Hãy nêu những điểm giống nhau và khác nhau chủ yếu về nội dung và hình thức nghệ thuật của ba văn bản trong các bài 2, 3 và 4.
(Gợi ý : So sánh về mặt thể loại, phương thức biểu đạt, nội dung chủ yếu, đặc sắc nghệ thuật, ... Chẳng hạn, những điểm giống nhau : đều là tự sự (hiện đại), đều viết về con người và đời sống đương thời, đều có tinh thần nhân đạo đều có lối viết chân thực, sinh động,...)
3. Trong mỗi văn bản của các bài 2, 3 và 4 kể trên, em thích nhất nhân vật hoặc đoạn văn nào ? Vì sao ?
Lời giải:
Câu 1 trang 104 - SGK Ngữ Văn 8 tập 1 : Lập bảng thống kê những văn bản truyện kí Việt Nam đã học từ đầu năm học theo mẫu sau :
| Tên văn bản, tác giả | Thể loại | Phương thức biểu đạt | Nội dung chủ yếu | Đặc sắc nghệ thuật |
| Tôi đi học - Thanh Tịnh (1911 - 1988) | Truyện ngắn | Tự sự | Những kỉ niệm trong sáng của ngày đầu tiên đến trường. | Kỉ niệm sâu sắc được nhìn bằng ánh mắt trẻ thơ, hình ảnh so sánh độc đáo. |
| Trong mẹ (Trích Những ngày thơ ấu) - Nguyên Hồng (1918 - 1954) | Hồi kí | Tự sự có xen trữ tình, miêu tả, biểu cảm | Nỗi đau của chú bé mồ côi, tình yêu mẹ cháy bỏng và niềm hạnh phúc vô bờ khi được ở trong lòng mẹ. | Miêu tả chi tiết. Các hình ảnh so sánh tiêu biểu. Lời văn tha thiết, cảm động. |
| Tức nước vỡ bờ (Trích Tắt đèn) - Ngô Tất Tố (1893 - 1954) | Tiểu thuyết | Tự sự có xen miêu tả, trữ tình, biểu cảm | Bộ mặt tàn ác của xã hội thực dân phong kiến thể hiện qua những tên tay sai. Sức phản kháng mãnh liệt của chị Dậu. | Miêu tả diễn biến tâm lí sâu sắc, khắc họa bộ mặt bọn tay sai sinh động. |
| Lão Hạc - Nam Cao (1915 - 1951) | Truyện ngắn | Tự sự có xen trữ tình, miêu tả, biểu cảm | Số phận đau khổ, bế tắc của lão Hạc, tấm lòng yêu con tha thiết, sự hi sinh tất cả vì con, phẩm chất tự trọng, thanh sạch, đáng kính của lão Hạc. | Nghệ thuật xây dựng tình huống truyện độc đáo, miêu tả tâm lí sâu sắc, kết thúc bất ngờ. |
Câu 2 trang 104 - SGK Ngữ Văn 8 tập 1 :
Hãy nêu những điểm giống nhau và khác nhau chủ yếu về nội dung và hình thức nghệ thuật của ba văn bản trong các bài 2, 3 và 4.
a) Những điểm giống nhau :
a) Những điểm giống nhau :
- Đều là văn tự sự, là truyện kí Việt Nam hiện đại.
- Đều lấy đề tài về cuộc sống và con người đương thời với tác giả.
- Đều chan chứa tinh thần nhân đạo, tố cáo những gì xấu xa, tàn ác, chà đạp lên cuộc sống của những người bình thường, ca ngợi, trân trọng những tình cảm, phẩm chất tốt đẹp của con người.
- Đều viết bằng lối văn hiện đại, chân thực, phản ánh cuộc sống sinh động.
b) Những điểm khác nhau :
- Về thể loại : Nguyên Hồng viết hồi kí, Ngô Tất Tố viết tiểu thuyết, Nam Cao viết truyện ngắn.
- Về đối tượng : Nguyên Hồng viết về trẻ thơ và người mẹ nghèo thành thị, Ngô Tất Tố và Nam Cao viết về nông dân. Ngô Tất Tố viết về người phụ nữ nông dân, còn Nam Cao viết về một lão nông dân.
Câu 3 trang 104 - SGK Ngữ Văn 8 tập 1 :
Đoạn văn tham khảo
Trong tất cả những nhân vật văn học tôi thích nhất nhân vật lão Hạc vì nhân cách thanh sạch, phẩm chất tự trọng và tấm lòng yêu thương con tha thiết. Lão nông hiền lành đó thà chấm dứt cuộc đời nghèo khổ của mình để bảo toàn danh dự và nhân phẩm còn hơn tha hóa và bán rẻ lương tâm. Lão xót thương khi bất lực không lo nổi đám cưới cho con trai, lão khóc như con nít, tự dằn vặt mình chỉ vì bán một con chó, lão sợ ăn phạm vào những đồng tiền để dành cho con… Chính xã hội thực dân phong kiến đã đẩy lão tới cái chết dữ dội. Lão Hạc là một trong những điển hình tiêu biểu về hình tượng người nông dân hiền lành, chất phác, trong sạch và tự trọng. Và truyện ngắn lão Hạc cũng để lại nhiều ám ảnh về số kiếp con người, số phận của người nông dân trong xã hội cũ …
+ Mở rộng xem đầy đủ