Soạn bài Chuẩn mực sử dụng từ
I. Sử dụng từ đúng âm, đúng chính tả
Các từ in đậm trong những câu sau dùng sai như thế nào?
– Một số người sau một thời gian dùi đầu vào làm ăn, nay đã khấm khá.
– Em bé đã tập tẹ biết nói.
– Đó là những khoảng khắc sung sướng nhất trong đời em.
II. Sử dụng từ đúng nghĩa
Các từ in đậm trong những câu sau đây dùng sai như thế nào? Hãy thay những từ ấy bằng các từ thích hợp.
– Đất nước ta ngày càng sáng sủa.
– Ông cha ta đã để lại cho chúng ta những câu tục ngữ cao cả để chúng ta vận dụng trong thực tế.
– Con người phải biết lương tâm.
III. Sử dụng từ đúng tính chất ngữ pháp của từ
Các từ in đậm trong những câu sau đây dùng sai như thế nào?Hãy tìm cách chữa lại cho đúng.
– Nước sơn làm cho đồ vật thêm hào quang.
– Ăn mặc của chị thật là giản dị.
– Bọn giặc đã chết với nhiều thảm hại: máu chảy thành sông ở Ninh Kiều, thây chất đầy nội ở Tụy Động, Trần Hiệp phải bêu đầu, Lí Khánh phải bỏ mạng.
– Đất nước phải giàu mạnh thực sự chứ không phải là sự giả tạo phồn vinh.
IV. Sử dụng từ đúng sắc thái biểu cảm, hợp phong cách
Các từ in đậm trong những câu sau đây sai như thế nào?Hãy tìm những từ thích hợp để thay thế các từ đó.
– Quân Thanh do Tôn Sĩ Nghị lãnh đạo sang xâm lược nước ta.
– Con hổ dùng những cái vuốt nhọn hoắt cấu vào người, vào mặt Viên […].Nhưng Viên vẫn rán sức quần nhau với chú hổ.
(Dẫn theo Nguyễn Đức Dân)
V. Không lạm dụng từ địa phương, từ Hán Việt
Trong trường hợp nào thì không nên dùng từ địa phương? Tại sao không nên lạm dụng từ Hán Việt?
Lời giải:
I. Sử dụng từ đúng âm, đúng chính tả
Các từ in đậm trong những câu sau dùng sai như thế nào?
– Một số người sau một thời gian dùi đầu vào làm ăn, nay đã khấm khá.
– Em bé đã tập tẹ biết nói.
– Đó là những khoảng khắc sung sướng nhất trong đời em.
Các từ dùng sai: dùi, tập tẹ, khoảng khắc.
Dùi: sai phụ âm đầu ⟹ sửa là vùi
Tập tẹ: sai vì gần âm ⟹ sửa là tập tọe Khoảng khắc: sai vì gần âm ⟹ sửa là khoảnh khắc.
Các câu sau dùng sai do không hiểu nghĩa của từ:
II. Sử dụng từ đúng nghĩa
Các từ in đậm trong những câu sau đây dùng sai như thế nào? Hãy thay những từ ấy bằng các từ thích hợp.
– Đất nước ta ngày càng sáng sủa.
– Ông cha ta đã để lại cho chúng ta những câu tục ngữ cao cả để chúng ta vận dụng trong thực tế.
– Con người phải biết lương tâm.
Các câu sau dùng sai do không hiểu nghĩa của từ:
+, Sáng sủa thay bằng tươi đẹp+, cao cả thay bằng sâu sắc+, biết thay bằng có – Hào quang là danh từ không thể sử dụng làm vị ngữ như tính từ. Do đó câu: Nước sơn làm cho đồ vật thêm hào quang sửa thành: Nước sơn làm cho đồ vật thêm sáng chói.
III. Sử dụng từ đúng tính chất ngữ pháp của từ
Các từ in đậm trong những câu sau đây dùng sai như thế nào?Hãy tìm cách chữa lại cho đúng.
– Nước sơn làm cho đồ vật thêm hào quang.
– Ăn mặc của chị thật là giản dị.
– Bọn giặc đã chết với nhiều thảm hại: máu chảy thành sông ở Ninh Kiều, thây chất đầy nội ở Tụy Động, Trần Hiệp phải bêu đầu, Lí Khánh phải bỏ mạng.
– Đất nước phải giàu mạnh thực sự chứ không phải là sự giả tạo phồn vinh.
– Ăn mặc là động từ không thể dùng như danh từ. Do đó câu: Ăn mặc của chị thật là giản dị sửa thành: Cách ăn mặc của chị thật là giản dị.
– Thảm hại là tính từ không thể dùng như danh từ. Do đó câu: Bọn giặc đã chết với nhiều thảm hại: máu chảy thành sông ở Ninh Kiều, thây chất dầy nội ở Tụy Động, Trần Hiệp phải bêu đầu, Lí Khánh phải bỏ mạng. Sửa thành: Bọn giặc đã chết với nhiều thảm bại: máu chảy thành sông ở Ninh Kiều, thây chất đầy nội ở Tụy Động, Trần Hiệp phải bêu đầu, Lí Khánh phải bỏ mạng.
– Sự giả tạo phồn vinh phải nói là sự phồn vinh giả tạo mới đúng câu: “Đất nước phải giàu mạnh thực sự chứ không phải là sự giả tạc phồn vinh. Do đó sửa thành: “Đất nước phải giàu mạnh thực sự chứ không phải là sự phồn vinh giả tạo.
IV. Sử dụng từ đúng sắc thái biểu cảm, hợp phong cách
Các từ in đậm trong những câu sau đây sai như thế nào?Hãy tìm những từ thích hợp để thay thế các từ đó.
– Quân Thanh do Tôn Sĩ Nghị lãnh đạo sang xâm lược nước ta.
– Con hổ dùng những cái vuốt nhọn hoắt cấu vào người, vào mặt Viên […].Nhưng Viên vẫn ráng sức quần nhau với chú hổ.
(Dẫn theo Nguyễn Đức Dân)
Các từ in đậm trong các câu được sử dụng không đúng với sắc thái biểu cảm.– (1): từ lãnh đạo dùng không phù hợp, vì việc xâm lược là việc phi nghĩa, mang lại nhiều đau thương cho dân tộc ta. Từ lãnh đạo mang sắc thái trang trọng, tôn trọng. Sửa : đổi từ lãnh đạo => cầm đầu.– (2): sửa : đổi chú hổ => con hổ hoặc nó.
Không nên lạm dụng từ địa phương gây khó hiểu cho người ở vùng khác.
V. Không lạm dụng từ địa phương, từ Hán Việt
Trong trường hợp nào thì không nên dùng từ địa phương? Tại sao không nên lạm dụng từ Hán Việt?
Không nên lạm dụng từ địa phương gây khó hiểu cho người ở vùng khác.
Cũng không nên lạm dụng từ Hán Việt vì như thế sẽ làm cho lời ăn tiếng nói thiếu tự nhiên, không phù hợp với hoàn cảnh giao tiếp.
Ghi nhớ:
Khi sử dụng từ phải chú ý:
Đúng âm, đúng chính tả.
Đúng nghĩa.
Đúng tính chất ngữ pháp của từ.
Đúng sắc thái bểu cảm, hợp với tình huống giao tiếp
Không lạm dụng từ địa phương từ Hán Việt.
+ Mở rộng xem đầy đủ