Câu 1: Tìm hiểu và phân tích bố cục của bài thơ.
- Bố cục :
+ Phần 1 (khổ 1) : cảnh nhà bị gió thu phá.
+ Phần 2 (khổ 2) : cảnh lũ trẻ cướp tranh.
+ Phần 3 (khổ 3) : nỗi khổ gia đình trong đêm.
+ Phần 4 (khổ 4) : ước vọng của nhà thơ.
- Khổ 1, 2, 4 có 5 câu; khổ 3 có 8 câu.
- Phần 1, 2 có yếu tố tự sự, kể tóm tắt kết hợp miêu tả, phần 3 số câu dài hơn thể hiện nỗi khổ vô hạn, kéo dài, phần 4 biểu cảm trực tiếp tâm tư, khát vọng, cảm xúc dồn nén nên số chữ trong câu dài hơn các phần khác.
Câu 2: Kẻ bảng vào vở và đánh dấu nhân vào ô mà em cho là hợp lí
| Phần \ Phương thức biểu đạt | Miêu tả | Tự sự | Biểu cảm trực tiếp | Miêu tả - Tự sự | Miêu tả - biểu cảm | Tự sự - biểu cảm | Kết hợp cả 3 phương thức |
| Phần 1 | | | | X | | | |
| Phần 2 | | | | | | X | |
| Phần 3 | | | | | | | |
| Phần 4 | | | X | | X | | |
Câu 3: Những nỗi khổ nào của nhà thơ đã được đề cập trong bài thơ? Tác giả đã miêu tả và thế hiện sinh động, khúc chiết những nỗi khổ đó như thế nào?
Những nỗi khổ của nhà thơ được đề cập trong bài :
- Nỗi khổ vì ngôi nhà bị gió cuốn, thiên nhiên không thương xót cảnh nghèo khổ.
- Nỗi bất lực, khổ tâm khi thấy trong thời loạn lạc, ngay cả trẻ con cũng thay đổi tính tình.
- Nỗi khổ khi nằm trong mưa lạnh, trên hết là nỗi lo cho cảnh khổ đau của dân chúng thời loạn lạc.
Câu 4: Giả sử không có 5 dòng thơ cuối thì ý nghĩa, giá trị biểu cảm của bài thơ sẽ giảm đi như thế nào? Phân tích tình cảm cao quý của nhà thơ được biếu hiện qua phần cuối.
Nếu không có năm câu thơ cuối thì bài thơ sẽ chỉ có giá trị hiện thực mà mất đi giá trị nhân đạo cao cả.
- Vì 3 câu thơ đầu thể hiện ước mơ:
+ Lòng nhân ái: ước mơ nhà rộng che chở khắp thiên hạ - ước mong mọi người được hân hoan, sung sướng.
+ Lòng vị tha: không màng cái khổ của bản thân “Riêng lều ta nát, chịu chết rét cũng được”mà chỉ nghĩ tới người khác.
- Hai dòng sau:
+ Tác giả thấy người khác còn khổ hơn mình, cho nên ông đặt nỗi khổ của họ trên nỗi khổ của mình.
+ Tác giả muốn xả thân hi sinh.
Luyện tập
Ý chính của đoạn văn:
Nhà thơ không chỉ vì sự bất hạnh của mình mà than thở, mất ngủ, ông nhìn thấy nỗi thống khổ của bao nhiêu kẻ sĩ nghèo trong thiên hạ đều rách nát tả tơi.
Tình cảm lo nước, thương dân và muốn thay đổi hiện thực đen tối trong thơ Đỗ Phủ mãi mãi rung động mọi người ở mọi thời đại.
