Soạn bài Buổi học cuối cùng
1. Câu chuyện được kể diễn ra trong hoàn cảnh, thời gian, địa điểm nào ? Em hiểu như thế nào về tên truyện Buổi học cuối cùng ?
2. Truyện được kể theo lời của nhân vật nào, thuộc ngôi thứ mấy ? Truyện còn có những nhân vật nào nữa và trong số đó, ai gây cho em ấn tượng nổi bật nhất ?
3. Vào sáng hôm diễn ra buổi học cuối cùng, chú bé Phrăng đã thấy có gì khác lạ trên đường đến trường, quang cảnh ở trường và không khí trong lớp học ? Những điều đó báo hiệu việc gì đã xảy ra ?
4. Ý nghĩ, tâm trạng (đặc biệt là thái độ đối với việc học tiếng Pháp) của chú bé Phrăng diễn biến như thế nào trong buổi học cuối cùng ?
5. Nhân vật thầy giáo Ha-men trong buổi học cuối cùng đã được miêu tả như thế nào ? Để làm rõ điều đó, em hãy tìm các chi tiết miêu tả nhân vật này về các phương diện :
- Trang phục
- Thái độ với học sinh
- Những lời nói về việc học tiếng Pháp
- Hành động, cử chỉ lúc buổi học kết thúc
Nhân vật thầy Ha-men gợi ra ở em cảm nghĩ gì ?
6. Hãy tìm một số câu văn trong truyện có sử dụng phép so sánh và chỉ ra tác dụng của những so sánh ấy.
7. Trong truyện, thầy Ha-men nói : "... khi một dân tộc rơi vào vòng nô lệ, chừng nào họ vẫn giữ vững tiếng nói của mình thì chẳng khác gì nắm được chìa khóa chốn lao tù...". Em hiểu như thế nào và có suy nghĩ gì về lời nói ấy ?
I. Đọc - Hiểu văn bản
Câu 1 : Câu chuyện được kể diễn ra trong hoàn cảnh, thời gian, địa điểm nào ? Em hiểu như thế nào về tên truyện Buổi học cuối cùng ?
- Câu chuyện được kể diễn ra tại lớp học ở một xã thuộc vungg An-dát của nước Pháp. Thời gian sau cuộc chiến tranh Pháp - Phổ, nước Pháp thua trận phải cắt vùng An-dát cho nước Phổ. Theo lệnh của chính quyền Phổ, trường học ở đây không được dạy tiếng Pháp nữa.
- Buổi học cuối cùng là buổi học bằng tiếng Pháp cuối cùng, chứ không phải là buổi học kết thúc năm học.
Câu 2 : Truyện được kể theo lời của nhân vật nào, thuộc ngôi thứ mấy ? Truyện còn có những nhân vật nào nữa và trong số đó, ai gây cho em ấn tượng nổi bật nhất ?
- Truyện được kể theo lời nhân vật Phrăng, thuộc ngôi thứ nhất.
- Truyện còn có nhiều nhân vật khác như : bác phó rèn Oát-stơ cùng cậu học việc, cụ già Hô-de, bác phát thư, những người dân làng, thầy giáo Ha-men, người em gái của thầy giáo, các em học sinh. Người gây ấn tượng nổi bật nhất là thầy giáo Ha-men, người đã phụng sự đất nước bốn mươi năm bằng nghề dạy học, người đã thể hiện sâu sắc tình yêu nước Pháp bằng cả tấm lòng.
Câu 3 : Vào sáng hôm diễn ra buổi học cuối cùng, chú bé Phrăng đã thấy có gì khác lạ trên đường đến trường, quang cảnh ở trường và không khí trong lớp học ? Những điều đó báo hiệu việc gì đã xảy ra ?
- Vào sáng hôm diễn ra buổi học cuối cùng, chú bé Phrăng đã nhìn thấy những điều khác lạ. Trên đường đến trường : có nhiều ngời đứng trước bảng dán cáo thị. Trường học không ồn ào với những âm thanh quen thuộc mà bình lặng y như một buổi sáng chủ nhật. Trong lớp, không khí trang trọng, thầy Ha-men mặc lễ phục, thầy dịu dàng chứ không giận dữ. Có thêm cụ Hô-de, bác phát thư và nhiều người dân làng ở cuối lớp.
- Những điều đó báo hiệu đây là buổi học bằng tiếng Pháp cuối cùng như là điều được niêm yết ở trụ sở xã.
Câu 4 : Ý nghĩ, tâm trạng (đặc biệt là thái độ đối với việc học tiếng Pháp) của chú bé Phrăng diễn biến như thế nào trong buổi học cuối cùng ?
Câu 5 : Nhân vật thầy giáo Ha-men trong buổi học cuối cùng đã được miêu tả như thế nào ? Để làm rõ điều đó, em hãy tìm các chi tiết miêu tả nhân vật này về các phương diện :
- Trang phục
- Thái độ với học sinh
- Những lời nói về việc học tiếng Pháp
- Hành động, cử chỉ lúc buổi học kết thúc
Nhân vật thầy Ha-men gợi ra ở em cảm nghĩ gì ?
- Thầy mặc bộ lễ phục chỉ dùng vào những ngày đặc biệt khi có thanh tra hoặc phát thưởng : Áo rơ-đanh-gốt màu xanh lục diềm lá sen gấp nếp mịn và đội mũ tròn bằng lụa đen thêu.
- Thầy nói năng với học sinh dịu dàng, không giận dữ quát mắng. Thầy kiên nhẫn giảng bài, chuẩn bị bài học rất chu đáo.
- Thầy ca ngợi tiếng Pháp, tự phê bình mình và mọi người có lúc đã sao nhãng việc học tập và dạy tiếng Pháp. Thầy coi tiếng Pháp là vũ khí, là chìa khóa của chốn lao tù.
- Buổi học kết thúc, thầy xúc động mạnh, người tái nhợt, nghẹn ngào, không nói được hết câu. Thầy đã viết thật to lên bảng : "Nước Pháp muôn năm !".
Thầy Ha-men là người yêu nghề dạy học, yêu tiếng mẹ đẻ và là người yêu nước sâu sắc.
Câu 6 : Hãy tìm một số câu văn trong truyện có sử dụng phép so sánh và chỉ ra tác dụng của những so sánh ấy.
- Một số câu văn dùng phép so sánh :
“… khi một dân tộc rơi vào vòng nô lệ, chừng nào họ vẫn giữ vững tiếng nói của mình thì chẳng khác gì nắm được chìa khóa chốn lao tù …”. Khẳng định sức mạnh to lớn của tiếng nói dân tộc, yêu quý, học tập tiếng nói dân tộc là góp phần mở cửa tù lao thoát khỏi ách áp bức.
Câu 1 : Kể tóm tắt lại truyện Buổi học cuối cùng.
Chú bé Phrăng định trốn học, rong chơi vì muộn giờ đến lớp và không thuộc bài. Nhưng chú đã cưỡng lại được.Phrăng chạy vội đến lớp. Dọc đường Phrăng thầy có những điều khác hẳn mọi hôm. Phrăng vào lớp và càng thấy ngạc nhiên hơn. Thầy Ha-men ăn mặc tề chỉnh như trong ngày lễ. Thầy không quở mắng mà còn nói với Phrăng bằng giọng dịu dàng. Không khí trong lớp trang trọng. Cuối lớp có cụ già Hô-de, bác phát thư và nhiều người khác. Hóa ra đó là buổi học tiếng Pháp cuối cùng.
Phrăng ân hận vì mình đã không thuộc bài.
Phrăng chưa bao giờ thầy giảng kiên nhẫn và dễ hiểu đến thế.
Có thể tham khảo đoạn văn sau : Miêu tả nhân vật chú bé Phrăng