Soạn bài Thầy bói xem voi
1. Hãy nêu cách các thầy bói xem voi và phán về voi. Thái độ của các thầy bói khi phán như thế nào ?
2. Năm thầy bói đều đã được sờ voi thật và mỗi thầy cũng đã nói được một bộ phận của voi, nhưng không thầy nào nói đúng về con vật này. Sai lầm của họ là ở chỗ nào ?
3. Truyện ngụ ngôn Thầy bói xem voi cho ta bài học gì ?
Lời giải:
A. Bố cục :
- Đoạn 1 : Từ đầu đến cùng xem : hoàn cảnh xem voi.
- Đoạn 2 : Tiếp đến như cái chổi sể cùn : cách xem và phán về voi.
- Đoạn 3 : Còn lại : kết quả.
B. Tóm tắt :
Năm ông thầy bói mù góp tiền để xem con voi có hình thù thế nào. Mỗi ông sờ một bộ phận của voi. Ông sờ vòi bảo con voi sun sun như con đỉa; ông sờ ngà bảo con voi chần chẫn như cái đòn càn; ông sờ tai bảo con voi như cái quạt thóc; ông sờ chân nói con voi như cái cột đình; ông sờ đuôi lại bảo con voi tun tủn như các chổi sể cùn. Năm ông cãi nhau rồi đánh nhau toác đầu chảy máu.
I. Đọc - Hiểu văn bản
Câu 1 : Hãy nêu cách các thầy bói xem voi và phán về voi. Thái độ của các thầy bói khi phán như thế nào ?
- Các thầy bói xem voi bằng cách lấy tay sờ vì các thầy đều bị hỏng mắt. Bởi con voi quá to nên mỗi thầy chỉ "xem" được một bộ phận của nó. Vì thế khi nói về voi, mỗi thầy chỉ nói được đúng phần mình đã sờ thấy. Việc diễn tả khá chính xác và sinh động :
+ Thầy sờ vòi thì thấy sun sun như con đỉa
+ Thầy sờ ngà thì thấy chần chẫn như cái đòn càn
+ Thầy sờ tai thì thấy bè bè như cái quạt thóc
+ Thầy sờ chân thì thấy sừng sững như cái cột đình
+ Thầy sờ đuôi thì thấy tua tủa như cái chổi sể cùn
- Thái độ của các thầy bói khi phán về voi :
+ Ai cũng tin là mình nói đúng nhất
+ Người sau bác bỏ người trước để khẳng định ý kiến của mình
+ Không chịu lắng nghe ý kiến của nhau, từ bán tán chuyển sang xô xát, đánh nhau.
Câu 2 : Năm thầy bói đều đã được sờ voi thật và mỗi thầy cũng đã nói được một bộ phận của voi, nhưng không thầy nào nói đúng về con vật này. Sai lầm của họ là ở chỗ nào ?
- Họ đã dùng "tay" để xem voi, dùng cách sờ thay cho mắt nhìn
- Vì con voi quá to mỗi thầy chỉ xem được một bộ phận, chưa xem được toàn thể, nên tả lại cả con voi qua một bộ phận mình sờ thấy. Dù bộ phận đó là đúng, nhưng đó không phải là con voi, mà chỉ là vòi voi, ngà voi, tai voi, chân voi, đuôi voi mà thôi.
- Điều cuối cùng là họ không biết lắng nghe ý kiến của người khác. Nếu họ hỏi người quản tượng, kết hợp việc miêu tảm nhận thức của mỗi người, họ sẽ biết được con voi là như thế nào.
Câu 3 : Truyện ngụ ngôn Thầy bói xem voi cho ta bài học gì ?
- Phải tìm hiểu sự vật bằng phương cách tiếp cận thích hợp (xem phải dùng mắt, xem bằng "tay" sẽ không tránh khỏi sai sót).
- Phải xem xét và khái quát một cách toàn diện, không lấy cái bộ phận, cái đơn lẻ thay thế cho toàn thể.
- Phải biết lắng nghe, tiếp thu ý kiến của người khác.
- Không dùng vũ lực để giải quyết vấn đề nhận thức, như vậy chỉ có thể dẫn đến toác đầu, chảy máu chứ không giúp hiểu biết về sự vật.
II. Luyện tập
Kể một số ví dụ của em hoặc của các bạn về những trường hợp mà em hoặc các bạn đã nhận định, đánh giá sự vật hay con người một cách sai lầm theo kiểu “ Thầy bói xem voi “ và hậu quả của những đánh giá sai lầm này.
Trả lời :
Giờ ra chơi, em vừa định mở cửa phòng học thì bạn Nam ở lớp bên cạnh mở mạnh cụng vào người em. Mặc dù, Nam xin lỗi nhưng em vẫn rất giận. Em gây rối với bạn ấy. Em đã cho Nam là kẻ ưa gây gổ với bạn bè. Mãi cuối năm học, Nam là học sinh xuất sắc lại là người gương mẫu về tư cách tác phong trong quan hệ với bạn bè và thầy cô. Em thấy mình đã hiểu sai về bạn.
+ Mở rộng xem đầy đủ