Soạn bài Lòng yêu nước
1. Nêu đại ý của bài văn.
2. Đọc đoạn văn từ đầu đến lòng yêu Tổ quốc và hãy cho biết :
a) Câu mở đầu và câu kết đoạn.
b) Tìm hiểu trình tự lập luận trong đoạn văn.
3. Nhớ đến quê hương, người dân Xô viết ở mỗi vùng đều nhớ đến vẻ đẹp tiêu biểu ở quê hương mình. Đó là những vẻ đẹp nào ? Nhận xét về cách chọn lọc và miêu tả những vẻ đẹp đó.
4. Bài văn nêu lên một chân lí phổ biến và sâu sắc về lòng yêu nước. Em hãy tìm trong bài văn câu thâu tóm chân lí ấy, ghi lại và học thuộc.
A. Bố cục
- Đoạn 1 : Từ đầu đến lòng yêu Tổ quốc : đúc rút chân lí về lòng yêu nước – yêu từ những vật tầm thường nhất.
- Đoạn 2 : Còn lại : Sức mạnh lòng yêu nước.
B. Tóm tắt
Bì văn được trích từ bài báo Thử lửa của nhà văn - nhà báo Nga nổi tiếng I-li-a Ê-ren-bua viết trong thời kì đầu của cuộc chiến tranh vệ quốc vĩ đại của nhân dân Liên Xô chống phát xít Đức xâm lược (1041 - 1945) với nội dung : lòng yêu nước bắt nguồn từ tình yêu với tất cả những sự vật cụ thể và bình thường nhất, gần gũi và thân thuộc nhất ; đồng thời khẳng định : lòng yêu nước được bộc lộ đầy đủ và sâu sắc nhất trong những hoàn carnht thử thách gay gắt của cuộc chiến tranh vệ quốc.
I. Đọc - Hiểu văn bản
Câu 1 : Nêu đại ý của bài văn.
Tác giả lí giải lòng yêu nước bắt nguồn từ tình yêu với tất cả những sự vật cụ thể và bình thường nhất, gần gũi và thân thuộc nhất ; đồng thời khẳng định : lòng yêu nước được bộ lộ đầy đủ và sâu sắc nhất trong những hoàn cảnh thử thách gay gắt của cuộc chiến tranh vệ quốc.
Câu 2 : Đọc đoạn văn từ đầu đến lòng yêu Tổ quốc và hãy cho biết :
a) Câu mở đầu và câu kết đoạn.
b) Tìm hiểu trình tự lập luận trong đoạn văn.
Trả lời :
a) Đoạn văn từ đầu đến lòng yêu Tổ quốc là một đoạn văn có kết cấu chặt chẽ, trong đó :
- Câu mở đầu là :
Lòng yêu nước ban đầu là lòng yêu những vật tầm thường nhất : yêu cái cây trồng trước nhà, yêu cái phố nhỏ đổ ra bờ sông, yêu vị thơm chua mát của trái lê mùa thu hay mùa cỏ thảo nguyên có hơi rượu mạnh.
- Câu kết đoạn là :
Lòng yêu nhà, yêu làng xóm, yêu miền quê trở nên lòng yêu Tổ quốc.
b) Với ý chính là lí giải về lòng yêu nước, tác giả đã thể hiện một trình tự lập luận :
- Mở đầu, tác giả nêu một nhận định giản dị, dễ hiểu mang tính quy luật : "Lòng yêu nước ban đầu là lòng yêu những vật tầm thường nhất : yêu cái cây trồng ở trước nhà, yêu cái phố nhỏ đổ ra bờ sông, yêu vị thơm chua mát của trái lê mùa thu hay mùa cỏ thảo nguyên có hơi rượu mạnh".
- Từ nhận định đó, tác giả đặt "lòng yêu nước" trong thử thách của cuộc chiến tranh vệ quốc để "mỗi công dân Xô Viế nhận ra vẻ thanh tú của chốn quê hương", cụ thể là :
+ Người vùng Bắc : nghĩ đến cánh rừng bên dòng sông Vi-na hay miền Xu-cô-nô, những đêm tháng sáu sáng hồng;
+ Người xứ U-crai-na : nhớ bòng thùy dương tư lự bên đường, cái bằng lặng của trưa hè vàng ánh;
+ Người xứ Gru-di-a : ca tụng khí trời của núi cao. nỗi vui bất chợt, những lời thân ái giản dị, những tiếng cuối cùng của câu chào tạm biệt;
+ Người ở thành Lê-nin-grát : nhớ dòng sông Nê-va, những tượng bằng đồng, phố phường;
+ Người Mát-xcơ-va : nhớ như thấy lại những phố cũ, phố mới, điệm Krem-li, những tháp cổ, những ánh sao đỏ...
Tác giả dùng một câu văn hình ảnh để chuyển ý : Dòng suối đổ vào sông, sông đổ vào dải trường giang Vôn-ga, con sông Vôn-ga đi ra bể.
- Cuối cùng, để kết đoạn, tác giả nêu một câu khái quát : Làng yêu nhà, yêu làng xóm, yêu miền quê trở nên lòng yêu Tổ quốc.
Câu 3 : Nhớ đến quê hương, người dân Xô viết ở mỗi vùng đều nhớ đến vẻ đẹp tiêu biểu ở quê hương mình. Đó là những vẻ đẹp nào ? Nhận xét về cách chọn lọc và miêu tả những vẻ đẹp đó.
Nhớ đến quê hương, người dân Xô Viết ở mỗi vùng đều nhớ đến vẻ đẹp tiêu biểu của quê hương mình :
- Người vùng Bắc nghĩ đến :
+ Cánh rừng bên dòng sông Vi-na, thân cây mọc là là mặt nước.
+ Những đền tháp sáu hồng và tiếng "cô nàng" gọi đùa người yêu.
- Người U-crai-na:
+ Nhớ bóng thùy dương.
+ Cái bằng lặng của trưa hè.
+ Ong bay xao động.
- Các em tìm các chi tiết ở : người Gru-di-a, người ở thành Lê-nin-gờ-rát, người Mát-xcơ-va.
- Tác giả đã chọn lọc những chi tiết giản dị, miêu tả cái thần của sự vật và đặc biệt là miêu tả được những nét đặt trưng, thơ mộng nhất của từng nơi.
Câu 4 : Bài văn nêu lên một chân lí phổ biến và sâu sắc về lòng yêu nước. Em hãy tìm trong bài văn câu thâu tóm chân lí ấy, ghi lại và học thuộc.
Bài văn nêu lên một chân lí phổ biến và sâu sắc về lòng yêu nước, đó là : Lòng yêu nhà, yêu làng xóm, yêu miền quê trở nên lòng yêu Tổ quốc ; và : không thể sống khi mất nước.
II. Luyện tập
Nếu cần nói đến vẻ đẹp tiêu biểu về quê hương mình (hoặc địa phương em đang ở) thì em sẽ nói những gì ?
Nếu cần nói về vẻ đẹp quê hương mình:
- Giới thiệu về vị trí địa lý, đặc điểm về dân số, diện tích.
- Nêu truyền thống lịch sử, văn hóa.
- Điểm nổi bật về phong cảnh, con người.
- Thế mạnh trong công cuộc phát triển đất nước.