Soạn bài Cụm động từ
I - Cụm động từ là gì ?
1. Các từ ngữ được in đậm trong câu sau bổ sung ý nghĩa cho những từ nào ?
Viên quan ấy đã đi nhiều nơi, đến đâu quan cũng ra những câu đố oái oăn để hỏi mọi người.
(Em bé thông minh)
2. Thử lược bỏ các từ ngữ in đậm nói trên rồi rút ra nhận xét về vai trò của chúng.
3. Tìm một cụm động từ. Đặt câu với cụm động từ ấy rồi rút ra nhận xét về hoạt động trong câu của cụm động từ so với một động từ.
II - Cấu tạo của cụm động từ
1. Vẽ mô hình cấu tạo của các cụm động từ trong câu đã dẫn ở phần I.
2. Tìm thêm những từ ngữ có thể làm phụ ngữ ở phần trước, phần sau cụm động từ. Cho biết những phụ ngữ ấy bổ sung cho động từ trung tâm những ý nghĩa gì.
III - Luyện tập
1. Tìm các cụm động từ trong những câu sau :
a) Em bé còn đang đùa nghịch ở sau nhà.
(Theo Em bé thông minh)
b) Vua cha yêu thương MỊ Nương hết mực, muốn kén cho con một người chồng thật xứng đáng.
(Theo Sơn Tinh,Thủy Tinh)
c) Cuối cùng, triều đình đành tìm cách giữ sứ thần ở công quán để có gì giờ đi hỏi ý kiến em bé thông minh nọ.
(Theo Em bé thông minh)
2. Chép các cụm động từ nói trên vào mô hình cụm động từ.
3, Nêu ý nghĩa của các phụ ngữ được in đậm trong đoạn dưới đây. Việc dùng các phụ ngữ này trước động từ miêu tả hành động của người cha và viên quan nói lên điều gì về trí thông minh của chú bé trong truyện Em bé thông minh ?
Người cha đứng ngẩn ra chưa biết trả lời thế nào thì đứa con chừng bảy, tám tuổi nhanh miệng hỏi vặn lại quan [...]. Viên quan nghe cậu bé hỏi lại như thế thì há hốc mồm sửng sốt, không biết đáp sao cho ổn. Quan thầm nghĩ, nhất định nhân tài ở đây rồi, chả phải tìm đâu mất công.
(Em bé thông minh)
4. Viết một câu trình bày ý nghĩa của truyện Treo biển. Chỉ ra các cụm động từ có trong đoạn văn đó.
I - Cụm động từ là gì ?
Câu 1 : Các từ ngữ được in đậm trong câu sau bổ sung ý nghĩa cho những từ nào ?
Viên quan ấy đã đi nhiều nơi, đến đâu quan cũng ra những câu đố oái oăn để hỏi mọi người.
(Em bé thông minh)
Trả lời :
- Động từ: đi
Ghi nhớ :- Cụm động từ là loại tổ hợp từ do động từ với một số từ ngữ phụ thuộc nó tạo thành. Nhiều động từ phải có các từ ngữ phụ thuộc đi kèm, tạo thành cụm động từ mới trọn nghĩa.- Cụm động từ có ý nghĩa đầy đủ hơn và có cấu tạo phức tạp hơn một mình động từ, nhưng hoạt động trong câu giống như một động từ.
II - Cấu tạo của cụm động từ
Câu 1 : Vẽ mô hình cấu tạo của các cụm động từ trong câu đã dẫn ở phần I.
| Phần trước | Phần trung tâm | Phần sau |
| đã | đi | nhiều nơi |
| cũng ra những câu đố oái oăm để | hỏi | mọi người |
- Các từ ngữ có thể làm phụ ngữ trước: đã, sẽ, đang (chỉ thời gian); hãy, đừng, chớ (chỉ mệnh lệnh); không, chưa, chẳng (chỉ phủ định); cũng, vẫn, cứ, còn...(sự đồng nhất, tiếp diễn).
Ghi nhớ :- Mô hình cụm động từ :
Phần trước Phần trung tâm Phần sau cũng/còn/đang/chưa tìm được/ngay/câu trả lời - Trong cụm động từ :+ Các phụ ngữ ở phần trước bổ sung cho động từ các ý nghĩa : quan hệ thời gian ; sự tiếp diễn tương tự ; sự khuyến khích hoặc ngăn cản hành động ; sự khẳng định hoặc phủ định hoạt động,....+ Các phụ ngữ ở phần sau bổ sung cho động từ các chi tiết về đối tượng, hướng, địa điểm, thời gian, mục đích, nguyên nhân, phương tiện và cách thức hoạt động, ...
III - Luyện tập
Câu 1 : Tìm các cụm động từ trong những câu sau :
a) Em bé còn đang đùa nghịch ở sau nhà.
(Theo Em bé thông minh)
b) Vua cha yêu thương MỊ Nương hết mực, muốn kén cho con một người chồng thật xứng đáng.
(Theo Sơn Tinh,Thủy Tinh)
c) Cuối cùng, triều đình đành tìm cách giữ sứ thần ở công quán để có gì giờ đi hỏi ý kiến em bé thông minh nọ.
(Theo Em bé thông minh)
Trả lời :
Câu 2 : Chép các cụm động từ nói trên vào mô hình cụm động từ.
| Phần trước | Phần trung tâm | Phần sau |
| còn đang | đùa nghịch | ở sau nhà |
| yêu thương | Mị hết mực | |
| muốn | kén | cho con một người chống thật xứng đáng |
| đành | tìm cách | giữ sứ thần(...) |
| đi hỏi | ý kiến ... |
Người cha đứng ngẩn ra chưa biết trả lời thế nào thì đứa con chừng bảy, tám tuổi nhanh miệng hỏi vặn lại quan [...]. Viên quan nghe cậu bé hỏi lại như thế thì há hốc mồm sửng sốt, không biết đáp sao cho ổn. Quan thầm nghĩ, nhất định nhân tài ở đây rồi, chả phải tìm đâu mất công.
(Em bé thông minh)
Trả lời :
Câu 4 : Viết một câu trình bày ý nghĩa của truyện Treo biển. Chỉ ra các cụm động từ có trong đoạn văn đó.