Soạn bài Câu trần thuật đơn không có từ là

I - Đặc điểm của câu trần thuật đơn không có từ là

Câu 1 : Xác định chủ ngữ, vị ngữ trong câu sau :

a) Phú ông mừng lắm.

                                            (Sọ Dừa)

b) Chúng tôi tụ hội ở góc sân.

                                                       (Duy Khán)

Chủ ngữ và vị ngữ trong từng câu là :

a) - Chủ ngữ : Phú ông

- Vị ngữ : mừng lắm

b) - Chủ ngữ : Chúng tôi

- Vị ngữ : tụ hội ở góc sân
 

Câu 2 : Vị ngữ của các câu trên do những từ hoặc cụm từ loại nào tạo thành ?

- Vị ngữ ở câu a do cụm tính từ tạo thành.

- Vị ngữ ở câu b do cụm động từ tạo thành.

Câu 3 : Chọn những từ hoặc cụm từ phủ định thích hợp cho sau đây điền vào trước vị ngữ của các câu trên : không, không phải, chưa, chưa phải.

- Phú ông không (chưa) mừng lắm.

- Chúng tôi không tụ hội ở góc sân.

Ghi nhớ :

Trong câu trần thuật đơn không có từ là :

- Vị ngữ thường do động từ hoặc cụm động từ, tính từ hoặc cụm tính từ tạo thành.

- Khi vị ngữ biểu thị ý phủ định, nó kết hợp với các từ không, chưa.

II - Câu miêu tả và câu tồn tại

Câu 1 : Xác định chủ ngữ, vị ngữ trong các câu sau :

a) Đằng cuối bãi, hai cậu bé con tiến lại.

b) Đằng cuối bãi, tiến lại hai cậu bé con.

Chủ ngữ và vị ngữ trong từng câu :

a) - Chủ ngữ : hai cậu bé con

- Vị ngữ : tiến lại

b) - Chủ ngữ : hai cậu bé con

- Vị ngữ : tiến lại

- Ở câu b chủ ngữ đã bị đảo ngược lại đứng sau vị ngữ.

Câu 2 : Chọn trong hai câu đã dẫn một câu thích hợp để điền vào chỗ trống trong đoạn dưới đây. Giải thích vì sao em chọn câu này mà không chọn câu khác.

Ấy là vào đầu mùa hè một năm kia. Buổi sáng, tôi đang đứng ngoài cửa gặm mấy nhánh cỏ non ăn điểm tâm. Bỗng (...) tay cầm que, tay xách cái ống bơ nước. Thấy bóng người, tôi vội lẩn xuống cỏ, chui nhanh về hang.

(Tô Hoài)

Ở đây ta nên chọn câu b “Đằng cuối bãi, tiến lại hai cậu bé con” sẽ hợp lý hơn vì câu này nhấn mạnh hoạt động tiến lại gần, tạo sự bất ngờ, gay cấn.

Ghi nhớ :

- Những câu dùng để miêu tả hành động, trạng thái, đặc điểm, ... của sự vật nêu ở chủ ngữ được gọi là câu miêu tả. Trong câu miêu tả, chủ ngữ đứng trước vị ngữ.

- Những câu dùng để thông báo về sự xuất hiện, tồn tại hoặc tiêu biến của sự vật được gọi là câu tồn tại. Một trong những cách tạo câu tồn tại là đảo chủ ngữ xuống sau vị ngữ.

III - Luyện tập

Câu 1 : Xác định chủ ngữ, vị ngữ trong những câu sau. Cho biết những câu nào là câu miêu tả và những câu nào là câu tồn tại.

a) Bóng tre trùm lên âu yếm làng, bản, xóm, thôn. Dưới bóng tre của ngàn xưa, thấp thoáng mái đình, mái chùa cổ kính. Dưới bóng tre xanh, ta gìn giữ một nền văn hóa lâu đời.

(Thép Mới)

b) Bên hàng xóm tôi có cái hang của Dế Choắt. Dế Choắt là tên tôi đã đặt cho nó một cách chế giễu và trịnh thượng thế.

                                                                                                                                  (Tô Hoài)

c) Dưới gốc tre, tua tủa những mầm măng. Măng trồi lên nhọn hoắt như một mũi gai khổng lồ xuyên qua đất lũy mà trỗi dậy.

                                                                                                                                         (Ngô Văn Phú)