Soạn bài Bánh chưng, bánh giầy

I. Đọc - Hiểu văn bản

Câu 1 trang 12 - SGK Ngữ Văn 8 tập 1 : Vua Hùng chọn người nối ngôi trong hoàn cảnh nào, với ý định ra sao và bằng hình thức gì ?

- Trong hoàn cảnh: đất nước thanh bình và nhà vua đã già.

- Ý định của vua: người nối ngôi phải nối được ý chí của vua, không nhất thiết là con trưởng.

- Hình thức chọn: thử tài (nhân lễ Tiên vương, ai làm vừa ý vua sẽ được truyền ngôi).

Câu 2 trang 12 - SGK Ngữ Văn 8 tập 1 : Vì sao trong các con của vua, chỉ có Lang Liêu được thần giúp đỡ ?

- Chàng là người thiệt thòi nhất, hoàn cảnh không thuận lợi như các anh em.

- Chàng gần gũi với đời sống nhân dân nên cũng chỉ có chàng mới hiểu được gợi ý của thần - lấy gạo làm bánh lễ Tiên vương.

Câu 3 trang 12 - SGK Ngữ Văn 8 tập 1 : Vì sao hai thứ bánh của Lang Liêu được vua cha chọn để tế Trời, Đất, Tiên vương và Lang Liêu được chọn nối ngôi vua ?

- Hai thứ bánh của Lang Liêu được vua cha chọn để tế Trời, Đất, Tiên vương vì:

+ Bánh giầy là tượng Trời; bánh chưng là tượng Đất, có cây cỏ muôn loài còn là biểu tượng cho sự "đùm bọc nhau".

+ Vua cha thấy rằng Lang Liêu đã hiểu ý mình là phải phát triển nghề nông thì dân mới no ấm, thái bình. Đây là nguyên nhân thành công của các đấng Tiên vương.

- Lang Liêu được chọn kế vị ngôi báu vì qua hai chiếc bánh đã:

+ Đề cao được sự kính thờ trời đất vả tổ tiên.

+ Thể hiện ý đồ sau khi lên ngôi sẽ phát triển nghề nông, mong mang lại ấm no, thái bình cho dân.

Câu 4 trang 12 - SGK Ngữ Văn 8 tập 1 : Hãy nêu ý nghĩa của truyền thuyết Bánh chưng, bánh giầy.

- Thông qua việc giải thích nguồn gốc sự vật (bánh chưng, bánh giầy), truyện đề cao trí thông minh và lòng hiếu thảo của người lao động, đề cao nghề nông.

- Qua cách vua Hùng lựa chọn người nối ngôi là Lang Liêu, truyện còn thể hiện ý thức tôn kính tổ tiên, đồng thời thể hiện ý thức xây dựng phong tục tập quán trên cơ sở coi trọng những yếu tố giản dị nhưng thiêng liêng và giàu ý nghĩa của nhân dân.

II. Luyện tập

Câu 1 phần Luyện tập trang 12 - SGK Ngữ Văn 8 tập 1 : Trao đổi ý kiến ở lớp: Ý nghĩa của phong tục ngày Tết nhân dân ta làm bánh chưng, bánh giầy.

Phong tục làm bánh chưng, bánh giầy trong ngày Tết của nhân dân ta có một ý nghĩa hết sức cao đẹp, đó là sự tưởng nhớ và tỏ lòng tôn kính tổ tiên, đồng thời thể hiện tinh thần coi trọng nghề nông. 

Câu 2 phần Luyện tập trang 12 - SGK Ngữ Văn 8 tập 1 : Đọc truyện này em thích nhất chi tiết nào ? Vì sao ?

Đọc truyện, mỗi người có thể thích một chi tiết khác nhau, chẳng hạn:

Chi tiết Lang Liêu mộng thấy thần đến bảo: "Trong đất trời, không gì quý bằng hạt gạo..." vì đây là chi tiết kì ảo có giá trị làm tăng sức hấp dẫn của truyện, đồng thời khẳng định giá trị của sản phẩm do nhân dân làm ra...