Soạn bài Nghị luận về một hiện tượng, đời sống
1. Đọc văn bản sau rồi trả lời các câu hỏi bên dưới.
[…] Thanh niên ta cũng cần biết là hiện nay có hơn hai nghìn thanh niên Trung Quốc trên đất Pháp và độ năm bạn ở châu âu và châu Mĩ. Hầu hết những thanh niên ấy đều đã tốt nghiệp Hán lan là tất cả đang là sinh triển – công nhân. Còn chúng ta, thì chúng ta có những sinh liên được học bổng và những sinh liên thường, nhờ ơn Nhà nước hay tiền của cha mẹ (hại thay, hai cái nguồn ấy lại không bao giờ cạn cả), mà đang dành một nửa thì giờ nào việc chơi bi-a, một nửa của nửa thì giờ còn lại để đến các chốn ăn chơi; số thì giờ còn lại, mà ít khi còn làm, thì để vào trường đại học hoặc trường trung học. Những sinh viên – công nhân Trung Quốc thì lại không có mục đích nào khác làm là nhằm thực sự chấn hưng nền kinh tế nước nhà và họ theo châm ngôn: “Sinh sống bằng lao động của bản thân và vừa học hỏi vừa lao động.
[…] Kiên trì, quyết tâm và đoàn kết như thế, các “ông chú trẻ tuổi” của chúng ta chắc chắn sẽ đạt mục đích. Với một đạo quân 50 000 công nhân dũng cám đáng khâm phục, lại được đào tạo trong kỉ luật và kĩ thuật hiện đại, thì không bao lâu nữa, Trung Quốc sẽ có một địa vị trong hàng các cường quốc công nghiệp là thương nghiệp thế giới.
Ở Đông Dương, chúng ta có đủ tất ca những cái mà một dân tộc có thể mong muốn như: hải cảng, hầm mỏ, đồng ruộng mênh mông, rừng rú bao la; chúng ta có những người lao động khéo léo và cần cù.
Nhưng chúng ta thiếu tổ chức và thiếu người tổ chức! Bởi thế công nghiệp và thương nghiệp của chúng ta là một con số không. Thế thì thanh niên của ta đang làm gì? Nói ra thì buồn, buồn lắm: Họ không làm gì cả. Những thanh niên không có phương tiện thì không dám rời quê nhà, những người có phương tiện thì lại chìm ngập trong sự biếng nhác; còn những kẻ đã xuất dương thì chỉ nghĩ đến diệc thoả mãn tính tò mò của tuổi trẻ mà thôi!
Hỡi Đông Dương đáng thương hại! Người sẽ chết mất, nếu đám thanh niên già cỗi của Người không sớm hồi sinh.
(Nguyễn Ái Quốc, Gửi thanh niên An Nam, trong Thơ văn Hồ Chí Minh
(Tác phẩm chọn lọc dùng trong nhà trường), NXB Giáo dục, 2004)
a) Trong văn bản trên, lãnh tụ Nguyễn ái Quốc bàn về hiện tượng gì trong đời sống? Hiện tượng ấy diễn ra trong thời gian nào?
b) Tác giả đã sử dụng những thao tác lập luận nào để bàn về hiện tượng nói trên? Nêu dẫn chứng và phân tích tác dụng của chúng.
c) Cách dùng từ, viết câu, diễn đạt độc đáo trong văn bản có tính thuyết phục cao ở những điểm nào? Phân tích một số ví dụ cụ thể để minh hoạ.
d) Anh (chị) rút ra những bài học gì cho bản thân sau khi đọc văn bản trên?
2. Anh (chị) suy nghĩ gì về hiện tượng “nghiện” ka-ra-ô-kê và in-tơ-nét trong nhiều bạn trẻ hiện nay?
Lập dàn ý cho bài viết của mình.
Lời giải:
Câu hỏi 1:
a) Trong văn bản trên, lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc bàn về hiện tượng gì trong đời sống ? Hiện tượng ấy diễn ra trong thời gian nào?
Lãnh tụ Nguyễn Ái Quốc bàn về vấn đề : Thanh niên Việt Nam sa đọa, dành nhiều thời gian để hưởng thụ, đạt lợi ích cá nhân.
Hiện tượng ấy diễn ra khi thời đại có nhiều thay đổi, các thanh niên nước bạn đang nỗ lực và cố gắng hết mình,đi đến năm châu để gạt thành tựu mang về cho tổ quốc. Trung Quốc không bao lâu sẽ có địa vị trong hàng các cường quốc công nghiệp và thương nghiệp thế giới.
b) Tác giả đã sử dụng thao tác lập luận : Đối chiếu, bình luận, phân tích
Ví dụ : Đối với thao tác so sánh đối chiếu : Thanh niên ta cũng cần biết là hiện nay có hơi hai nghìn thanh niên Trung Quốc trên đất Pháp...Còn chúng ta , thì chúng ta có những sinh viên được học bổng và những sinh viên thường, nhờ ơn Nhà nước hay tiền của cha mẹ ...
Việc sử dụng phương pháp đối chiếu - so sánh làm khắc họa rõ thực trạng thanh niên Việt Nam trong mối quan hệ với thanh niên nước bạn : Trung Quốc, để thấy được sự yếu kém, cần phải học hỏi, rút kinh nghiệm, và biến những ưu điểm tốt của sinh viên nước bạn làm tấm gương noi theo.
c) Cách dùng từ, viết câu, diễn đạt độc đáo trong văn bản có tính thuyết phục cao ở những điểm nào? Nêu dẫn chứng và phân tích tác dụng của chúng.
Trong văn bản Nguyễn Ái Quốc sử dụng nhiều từ ngữ giàu hình ảnh, trong sáng, có tính thuyết phục cao, câu văn có nhiều vế câu làm giải thích, chỉ rõ ra từng vấn đề có mối liên kết với nhau. Diễn đạt độc đáo, lớp lang, dày dặn, đưa lần lượt từng vấn đề này sang vấn đề khác uyển chuyển, khéo léo.
Ví dụ : Bác đã lấy ra những dữ kiện cụ thể: ở Đông Dương, chúng ta có đủ tất cả những cái của một dân tộc mong muốn . Tuy nhiên, Bác đã đưa ra vấn đề trầm trọng giữa những ưu điểm của chúng ta : chính là thiếu người và thiếu nhân lực
Việc lập luận từ ưu điểm sau đó mới dẫn đến khuyết điểm, những vấn đề thực tại mà thế hệ chúng ta (cụ thể là thanh niên hiện nay). Là một cách nói giảm nói tránh, đưa vấn đề lớp lang, đưa ưu điểm để nhấn mạnh về phần khuyết điểm, khiến người đọc cũng như người nghe cảm thấy tinh thần như được xốc lại, phấn chấn hơn.
d) Anh chị rút ra những bài học gì cho bản thân sau khi đọc văn bản trên
1. Cần biết sắp xếp thời gian hợp lí để học hành, tích lũy kiến thức
2. Cần có lí tưởng từ việc học, không lấy cớ học hành, nhận quyền lợi từ gia đình và nhà nước để hưởng thụ cá nhân riêng
3. Học để phục vụ, dựng xây tổ quốc, rồi mới đến những quyền lợi cá nhân
Câu 2 : Anh (chị) suy nghĩ gì về hiện tượng “nghiện” karaoke và internet trong nhiều bạn trẻ hiện nay ?
Mở bài :
Giới thiệu vấn đề cần bàn luận: cụ thể : Nghiện karaoke và internet là như thế nào?
Nêu tầm ảnh hưởng chung đến giới trẻ
Thân bài :
Thực tại hiện nay, các bạn trẻ đang dành thời gian để sử dụng tiện ích của Internet và karaoke.
Liệu điều đó khi lạm dụng có còn đúng đắn, nó sẽ để lại hậu quả nghiêm trọng như thế nào?
Đối với những người sử dụng Internet cho mục đích công việc, và những người giải trí bằng karaoke và không có hình thức giải trí khác thì sao?
Đưa ra một số biện pháp cải thiện tình hình trên
Kết bài:
Nêu lại các hậu quả, tác hại của việc lạm dụng internet và karaoke đến với giới trẻ và toàn thể người dân.
Đưa ra những bài học mang tính liên hệ cá nhân. Kinh nghiệm cá nhân.
+ Mở rộng xem đầy đủ