Soạn bài Vịnh khoa thi Hương Trần Tế Xương
1. Hai câu đầu cho thấy kì thi có gì khác thường? (Chú ý phân tích kĩ từ "lẫn).
2.
Anh (chị) có nhận xét gì về hình ảnh sĩ tử và quan trường? Từ hai câu thơ 3 và 4, anh (chị) có cảm nhận như thế nào về cảnh thi cử lúc bấy giờ?
3. Phân tích hình ảnh quan sứ, bà đầm và sức mạnh châm biếm, đả kích của biện pháp nghệ thuật đối ở hau câu 5,6.
4. Phân tích tâm trạng thái độ của tác giả trước cảnh tượng trường thi. Lời nhắn nhủ của Tú Xương ở hai câu thơ cuối có ý nghĩa tư tưởng gì?
Lời giải:
I. Tìm hiểu chung
1. Tác giả
- Trần Tế Xương (Tú Xương)
2. Tác phẩm
- Có bản ghi là Lễ xướng danh khoa thi Đinh Dậu, là bài thơ thuộc đề tài thi cử. Qua đó thấy được thái độ mỉa mai, phãn uất của nhà thơ với chế độ thi cử đương thời.
II. Hướng dẫn học bài
Câu 1: Hai câu đầu cho thấy kì thi có gì khác thường? (Chú ý phân tích kĩ từ "lẫn).
Trả lời:
- Hai câu đầu là câu giới thiệu. Kì thi có điều khác thường là trường Nam thi lẫn với trường Hà. Từ “lẫn”: lẫn lộn, báo hiệu điều gì thiếu nghiêm túc, ô hợp, láo nháo trong kì thi.
Câu 2: Anh (chị) có nhận xét gì về hình ảnh sĩ tử và quan trường? Từ hai câu thơ 3 và 4, anh (chị) có cảm nhận như thế nào về cảnh thi cử lúc bấy giờ?
Trả lời:
- Hình ảnh sĩ tử và quan trường được miêu tả chân thực, đầy hàm ý mỉa mai:
+ Sĩ tử: lôi thôi, dáng vẻ luộm thuộm, nhếch nhác.
+ Quan trường: ậm ọe, ra oai, nạt nộ nhưng đó là cái oai cố tạo, giả vờ.
- Nghệ thuật: sử dụng từ láy tượng thanh, tượng hình, đối, đảo ngữ
=> Sự láo nháo, lộn xộn, ô hợp của trường thi, mặc dù đây là một kì thi Hương quan trong của nhà nước
=> Cảnh trường thi phản ánh sự suy vong của một nền học vấn, sự lỗi thời của đạo Nho.
Câu 3: Phân tích hình ảnh quan sứ, bà đầm và sức mạnh châm biếm, đả kích của biện pháp nghệ thuật đối ở hau câu 5,6.
Trả lời:
- Hình ảnh:
+ Quan sứ: Viên quan người Pháp đứng đầu bộ máy cái trị của tỉnh Nam Định được tiếp đón trọng thể.
+ Mụ đầm: vợ quan sứ, ăn mặc diêm dúa, điệu đà.
=> Sự phô trương, hình thức, không đúng nghi lễ của một kì thi.
- Nghệ thuật đối: Lọng >< váy, trời >< đất, quan sứ >< mụ đầm → Thái độ mỉa mai, châm biếm hạ nhục bọn quan lại, thực dân.
=> Tất cả báo hiệu về một sự sa sút về chất lượng thi cử, bản chất của xã hội thực dân phong kiến.
Câu 4: Phân tích tâm trạng thái độ của tác giả trước cảnh tượng trường thi. Lời nhắn nhủ của Tú Xương ở hai câu thơ cuối có ý nghĩa tư tưởng gì?
Trả lời:
- Tác giả ngao ngán, xót xa trước sự sa sút của đất nước. Thái độ mỉa mai, phẫn uất của nhà thơ với chế độ thi cử đương thời và đối với con đường khoa cử của riêng ông.
- Nhà thơ hỏi “Nhân tài đất Bắc” tức là hỏi tầng lớp trí thức. Đó là những sĩ tử đang chăm chăm chạy theo danh vọng. Ông hỏi mà như thức tỉnh họ về nỗi nhục mất nước. Nhà thơ hỏi người cũng chính là hỏi mình.
+ Mở rộng xem đầy đủ