Soạn bài Chiều tối Mộ - Hồ Chí Minh

+ "Chim mỏi" -> đây chính là cánh chim cổ điển. Cánh chim nhỏ kia về rừng tìm chốn ngủ, đây là hoạt động kết thúc một ngày. 

+ Từ "cô vân" gợi sự lẻ loi một mình cô độc, còn phần dịch nghĩa lại là "chòm mây" không gợi lên được sự cô độc.

=> Cảnh thiên nhiên hiện lên thật đẹp, đó là mộ buổi chiều với mây trôi bảng lảng, cánh chim trở buổi chiều về, những hành động đang đi vào trạng thái tĩnh.

- Bức tranh tâm trạng: 

+ Tình yêu thiên nhiên luôn tìm đến sự hòa hợp với thiên nhiên.

+ Hình ảnh đám mây cô đơn giống như một mình Bác trên đường chuyển lao cô đơn. Nhưng tâm hồn Bác luôn hướng về sự sống, hướng về đất nước. Đó chính là tinh thần thép của Bác. 

- Hình ảnh:

+ Thiếu nữ say ngô: người lao động khỏe khoắn trẻ trung → con người là trung tâm của bức tranh, xuất hiện trong tư thế lao động.

+ Lò than rực hồng: tạo cảm giác ấm áp, xua tan cái lạnh chiều tối. -> Chữ “hồng” là nhãn tự của bài thơ, làm bừng sángcả không gian, tứ thơ vận động từ bóng tối ra ánh sáng -> tinh thần lạc quan vượt lên mọi hoàn cảnh. 

- Nghệ thuật:

+ Sử dụng thi pháp cổ điển lấy ánh sáng để tả bóng tối.

+ Điệp từ: ma bao túc – bao túc ma hoàn. -> thể hiện con người đang lao động liên tục.

=> Bức tranh thiên nhiên trở nên ấm áp, tươi vui. Sự vận động của hình ảnh thơ từ bóng tối hướng ra ánh sáng thể hiện niềm lạc quan, tình yêu cuộc sống của nhà thơ. Dù trong hoàn cảnh nào Người vẫn ung dung, tự tại. 

- Nghệ thuật tả cảnh: Bút pháp gợi tả chân thực, vừa có những nét cổ điển (bút pháp chấm phá, ước lệ) vừa có nét hiện đại (bút pháp tả thực sinh động với những hình ảnh dân dã, đời thường).

- Ngôn ngữ bài thơ được sử dụng linh hoạt và sáng tạo.

- Cảnh được vận động từ bóng tối ra ánh sáng, từ buồn đến vui.... Hình ảnh lò than gợi ra hơi ấm, niềm tin, niềm lạc quan của con người. 

- Ở hai câu đầu là tâm trạng buồn - cảnh buồn người cũng không vui. Thế nhưng ở hai câu thơ sau, ánh sáng và niềm vui bỗng ánh lên theo ánh lửa hồng. Cái mệt mỏi, cô quạnh cũng vơi đi. Thế mới biết, một phần lẽ sống đáng quý của Bác ấy là sự lạc quan.

- Trong bài thơ Chiều tối, có thể xem, hình ảnh đẹp nhất, thể hiện tập trung vẻ đẹp tâm hổn của Hồ Chí Minh là hình ảnh cô gái xay ngô tối và bếp lửa hồng.

- Chất thép trong thơ Hồ Chí Minh (biểu hiện rõ nhất trong Nhật kí trong tù) ấy là cái dũng khí kiên cường, phong thái ung dung tự tại, lạc quan yêu đời.

- Chất tình là tình cảm dào dạt với thiên nhiên, cuộc sống, con người lao động.

- Bài thơ Chiều tối là một bài thơ giàu cảm hứng về vẻ đẹp của thiên nhiên. Thiên nhiên được cảm thụ theo một quan điểm riêng và thể hiện theo một bút pháp riêng. Thiên nhiên trong Chiều tối có sự vận động, chứa chan tình cảm nên nó là thiên nhiên đồng điệu với lòng người. Nó khắc sâu tình yêu quê hương, yêu cuộc sống và sự khao khát tự do.