Soạn bài Phương pháp thuyết minh

I. TẦM QUAN TRỌNG CỦA PHƯƠNG PHÁP THUYẾT MINHCâu hỏi: Anh (chị) hãy rút ra kết luận về vai trò của phương pháp trong việc làm bài văn thuyết minh và mối quan hệ giữa phương pháp thuyết minh với mục đích thuyết minh.Các phương pháp được sử dụng trong từng đoạn văn và tác dụng của nó là:
Đoạn 1:  
+ Phương pháp: liệt kê, giải thích
+ Tác dụng: bảo đảm tính chuẩn xác và thuyết phục người nghe.
Đoạn 2:
+ Phương pháp: định nghĩa, phân tích, giải thích.
+ Tác dụng: cung cấp những thông tin bất ngờ thú vị về bút danh của thi sĩ Ba-sô.
Đoạn 3:
+ Phương pháp: nêu số liệu, so sánh.
+ Tác dụng: gây ấn tượng mạnh, tăng sức hấp dẫn và độ chính xác cho thông tin.
Đoạn 4:
+ Phương pháp: phân loại, giải thích.
+ Tác dụng: cung cấp thông tin thú vị về loại hình nghệ thuật dân gian.

+ Phương pháp thuyết minh bằng định nghĩa : đặt đối tượng thuyết minh vào một loại lớn hơn, rộng hơn ; Phương pháp này chỉ ra được đặc điểm bản chất của sự vật, hiện tượng để phân biệt nó với hiện tượng cùng loại.

+ Phương pháp thuyết minh bằng chú thích : Nêu ra một tên gọi khác hoặc một cách nhận biết khác, chưa phản ánh đầy đủ thuộc tính bản chất của đối tượng.

b) Thuyết minh bằng cách giảng giải nguyên nhân – kết quả

Câu hỏi:  - Ngoài mục đích làm rõ sự vật, hiện tượng cần được thuyết minh, việc sử dụng phương pháp thuyết minh còn phải làm cho văn bản thuyết minh có khả năng gây hứng.

- Đoạn văn thuyết minh cung cấp những tri thức về một loài hoa được cả phương Đông và phương Tây tôn quý – hoa lan.

- Các phương pháp thuyết minh:

   + Phương pháp chú thích “Hoa lan đã được người phương Đông…Nữ hoàng của các loài hoa”.

   + Phương pháp liệt kê “với cánh môi cong…phớt tím, nâu”.

   + Phương pháp nêu ví dụ điển hình “chỉ riêng 10 loài của chi lan Hài Vệ nữ”…)- Học sinh vận dụng kiến thức của bản thân, kết hợp với việc tra cứu thông tin từ internet, sách báo về một trong những nghề truyền thống: trồng lúa, nuôi tằm, làm đồ gốm,…

- Xác định mục đích thuyết minh

Thuyết minh cho bạn bè quốc tế, những người chưa biết về nghề truyền thống Việt Nam

⇒ Khẳng định tính quan trọng của nghề truyền thống ấy thông qua đó khẳng định niềm tự hào với nghề truyền thống dân tộc.

- Xác lập hệ thống ý sẽ trình bày

- Lựa chọn các phương pháp thuyết minh phù hợp (nêu định nghĩa, liệt kê, giải thích, nêu ví dụ, dùng số liệu, so sánh, phân loại, phân tích, thuyết minh bằng chú thích, thuyết minh bằng giảng giải nguyên nhân – kết quả,..)