Soạn bài Thực hành phép tu từ ẩn dụ và hoán dụ

(1) Thuyền ơi có nhớ bến chăng

  

b) Các từ thuyền, bến ở câu (1) và cây đa bến cũ, con đò ở câu (2) có sự khác nhau nhưng chỉ là khác ở nội dung ý nghĩa hiện thực.

Giữa chúng gợi ra những liên tưởng giống nhau (mang nghĩa hàm ẩn chỉ người đi, kẻ ở)   + Thực tế, các hình ảnh con thuyền, bến nước, cây đa, con đò là những hình ảnh gắn liền với nhau.Câu 2 trang 135, 136 - SGK Ngữ Văn 10 tập 1: Tìm và phân tích phép ẩn dụ trong những đoạn trích sau:     (1) Hình ảnh ẩn dụ: lửa lựu (hoa lựu đỏ như lửa). Cách nói ẩn dụ này đã miêu tả được cảnh rực rỡ của cây lựu, gợi tả sức sống mãnh liệt của cảnh vật hè

(2)  Biện pháp ẩn dụ: thứ văn nghệ ngòn ngọt, sự phè phỡ thỏa thuê… cá nhân co rúm. Ý nói tới thứ văn nghệ mơ mộng, xa rời thực tế, không phản ánh được hiện thực. Sự biểu lộ tình cảm nghèo nàn, thiếu sáng tạo của những tác giả chỉ đi theo lối mòn

(3) Âm thanh tiếng chim được chuyển thành “giọt”, sự hiện hữu có thể nắm bắt được.

(4) Thác: ẩn dụ cho sự gập ghềnh, khó khăn của thử thách trên con đường chúng ta đi

  a) - Hình ảnh “đầu xanh” và “má hồng: chỉ những người trẻ tuổi, phụ nữ trong xã hội phong kiến xưa. Cách nói chỉ Thúy Kiều

- Áo nâu: chỉ người dân lao động nông thôn. Áo xanh chỉ người công nhân ở thành thị

b) Để hiểu được đúng đối tượng khi nhà thơ thay đổi tên gọi của đối tượng, muốn hiểu cần dựa vào mối quan hệ tương cận giữa hai sự vật, hiện tượng:

- Quan hệ giữa bộ phận với toàn thể ( đầu xanh, má hồng - cơ thể)

- Quan hệ dấu hiệu nhận biết của sự vật (áo nâu, áo xanh – người mặc áo)

 

a) Hai câu thơ có phép tu từ: ẩn dụ và hoán dụ

- Hoán dụ: thôn Đoài và thôn Đông ý chỉ người thôn Đoài và người thôn Đông (dùng cái vật chứa đựng nói về vật được chứa đựng)- Ẩn dụ: cau- trầu chỉ tình cảm trai gái (cau - trầu dùng trong cưới hỏi)
Câu 3 trang 137 - SGK Ngữ Văn 10 tập 1: Quan sát một sự vật, nhân vật quen thuộc và thử đổi tên gọi của chúng theo phép ẩn dụ hoặc hoán dụ để viết một đoạn văn về sự vật, nhân vật đóVí dụ: "Họa mi" Lan Phương là niềm tự hào to lớn của lớp 10A12. Nàng họa mi xinh đẹp ấy đúng với danh xưng là vừa hát hay, nhảy đẹp lại vừa học giỏi, tham gia nhiệt tình công tác Đoàn đôi.Bởi thế mà mỗi khi nhắc đến tên "Họa mi" là ai ai cũng biết đến đó là Lan Phương lớp chúng tôi. Bạn ấy luôn luôn giúp đỡ bạn bè, giản dị mà gần gũi đối với mỗi người trong lớp. Có lẽ vì thế mà lớp tôi và cả thầy cô giáo ai ai cũng yêu thích nàng "Họa mi" ấy!Dòng sông- thường tượng trưng cho cuộc đời con người.

Nước- ẩn dụ, hoán dụ chỉ lòng người (sóng ở trong lòng)