Soạn bài Tam đại con gà

- “Thầy’’ liên tiếp bị đặt vào các tình huống làm bộc lộ bản chất dốt nát, đi kèm với đó là những cách giải quyết tình huống đầy liều lĩnh, thiếu thuyết phục:

+ Lần thứ nhất: Chữ “kê” trong Tam thiên tự, nhưng thầy lại không nhận được mặt chữ. Vì học trò hỏi gấp quá, thầy nói liều “Dủ dỉ là con dù dì”. => Người “thầy” bị bộc lộ sự dốt nát và liều lĩnh. 

+ Lần thứ hai: Vì sợ nhỡ dạy sai, thì sẽ rất xấu hổ, nên thầy bảo học trò đọc khẽ, và thấp thỏm trong lòng. => “Thầy” tỏ ra khá thận trọng trong việc giấu dốt. 

+ Lần thứ ba: “Thầy” nhờ đến Thổ công của gia chủ, “Thổ công cho ba đài được cả ba”. Vậy là thầy đắc ý, "Bệ vệ ngồi lên giường bảo trẻ đọc to". => Sự dốt nát như được khuếch đại lên, và anh “thầy” cảm thấy tự hào, hãnh diện về cái sự dốt mà mình đang có. 

+ Lần thứ tư: Cái dốt của “thầy” bị lộ tẩy khi chủ nhà chỉ ra lỗi sai của thầy. Thế nhưng, thầy vẫn không muốn chấp nhận cái dốt của mình: "Mình đã dốt, Thổ công nhà nó còn dốt hơn”; và che đậy gượng gạo, không hề thuyết phục: "Dủ dỉ là con dù dì, dù dì là chị con công, con công là ông con gà". => Cái dốt của “thầy” bị lật tẩy nhưng thầy lại bằng mọi cách che đậy và không chấp nhận điều đó. 

Như vậy, ở mỗi tình huống gây cười trên đây, cách “thầy” giải quyết tình huống đã tự bộc lộ cái dốt của mình, càng cố gắng che đậy thì cuối cùng vẫn càng lộ ra sự dốt của mình. 

- Ý nghĩa phê phán của truyện: Qua hình ảnh thầy đồ, truyện Tam đại con gà không phải chỉ phê phán một đối tượng cụ thể là anh học trò dốt mà thông qua đó, nó phê phán tật xấu trong một bộ phận nhân dân không nhỏ: giấu dốt; muốn che đậy cái dốt, kém hiểu biết của mình. 

- Câu chuyện còn mang ý nghĩa, ngầm khuyên răn mọi người, đặc biệt là những người đi học, không nên che đậy sự thiếu hiểu biết củ bản thân mà cần mạnh dạn học hỏi để nhanh tiến bộ. 

Nhân vật “thầy” đã có những hành động cụ thể là: bảo học trò đọc khẽ, khấn xin âm dương thổ công, bệ vệ ngồi trên giường bảo trẻ đọc thật to. => Hành động thứ ba là hành động có khả năng bộc lộ rõ nhất bản chất nhân vật và khiến tiếng cười bật ra một cách thoải mái nhất. 

+ Dạy trẻ: “Dủ dỉ là con dù dì”.

+ Chống chế: Dạy cho cháu biết đến tận tam đại con gà.

+ “Dủ dỉ là con dù dì, dù dì là chị con công, con công là ông con gà”.

Các yếu tố gây cười trong truyện được sắp xếp theo thủ pháp tăng tiến. Càng những hành động và lời nói về sau, lại càng đưa “thầy” vào tình huống khó xử hơn, qua đó càng thể hiện bản chất của “thầy” được rõ ràng hơn.