Trả lời câu 2 trang 180 - Bài 40 - SGK môn Sinh học lớp 12

Các đặc trưng cơ bản của quần xã là gì? Hãy lấy ví dụ minh họa các đặc trưng cơ bản của quần xã sinh vật.

Lời giải:
 Các đặc trưng cơ bản của quần xã
 
  * Đặc trưng về thành phần loài: biểu hiện qua số lượng các loài trong quần xã, số lượng cá thể của mỗi loài, loài ưu thế và loài đặc trưng.
 
    - Loài ưu thế là những loài đóng vai trò quan trọng trong quần xã do có số lượng cá thể nhiều, sinh khối lớn hoặc do hoạt động mạnh của chúng. Ví dụ:
 
      + Quần xã rừng thông với loài cây thông là loài chiếm ưu thế trên tán rừng, các cây khác chỉ mọc lẻ tẻ hoặc dưới tán và chịu ảnh hưởng của cây thông. 
 
      + Trong quần xã ao có loài cá mè là loài ưu thế khi số lượng cá mè lớn hơn hẳn so với các loài khác.
 
    - Loài đặc trưng là loài chỉ có ở một quần xã nào đó. Ví dụ:
 
      + Cây cọ là loài đặc trưng của quần xã vùng đồi Phú Thọ
 
      + Cây tràm là loài đặc trưng của quần xã rừng U Minh.
 
  * Đặc trưng về phân bố cá thể trong không gian: tùy thuộc vào nhu cầu sống của từng loài, có xu hướng giảm cạnh tranh giữa các loài và nâng cao hiệu quả nguồn sống của môi trường.   
 
   - Quần xã phân bố cá thể theo chiều thẳng đứng. Ví dụ: 
 
      + Rừng mưa nhiệt đới phân thành nhiều tầng, mỗi tầng cây thích nghi với mức độ chiếu sáng khác nhau trong quần xã.
 
      + Sinh vật phân bố theo độ sâu của nước biến, tuỳ thuộc vào nhu cầu sử dụng ánh sáng của từng loài.
 
   - Quần xã phân bố cá thể theo chiều ngang. Ví dụ:
 
      + Ở quần xã biển, vùng gần bờ thành phần sinh vật rất phong phú, ra khơi xa số lượng các loài ít dần.
 
      + Trên đất liền, thực vật phân bố thành những vành đai, theo độ cao của nền đất.

Ghi nhớ:

Quần xã là một tập hợp các quần thể sinh vật thuộc nhiều loài khác nhau, cùng sống trong một không gian nhất định. Các sinh vật trong quần xã có mối quan hệ gắn bó với nhau như một thể thống nhất và do vậy quần xã có cấu trúc tương đối ổn định. Các sinh vật trong quần xã thích nghi với môi trường sống của chúng.

Các đặc trưng cơ bản của quần xã gồm có:

- Đặc trưng về thành phần loài biểu thị qua độ phong phú của loài, loài ưu thế và loài đặc trưng,… Đó chính là mức độ đa dạng của quần xã.

- Đặc trưng về sự phân bố cá thể trong không gian của quần xã theo chiều thẳng đứng và theo chiều ngang.

Trong quần xã, các sinh vật có quan hệ hoặc hỗ trợ hoặc đối kháng nhau :

- Quan hệ hỗ trợ đem lại lợi ích hoặc ít nhất không có hại cho các loài khác, gồm các mối quan hệ : cộng sinh, hội sinh , hợp tác.

- Quan hệ đối kháng là quan hệ giữa một bên là loài có lợi và bên kia là loài bị hại, gồm các mối quan hệ : cạnh tranh, kí sinh, ức chế - cảm nhiễm, sinh vật này ăn sinh vật khác.

Bài 40: Quần xã sinh vật và một số đặc trưng cơ bản của quần xã
Phần 7: Sinh thái học
+ Mở rộng xem đầy đủ