Soạn bài Thư điện chúc mừng và thăm hỏi - SGK môn Ngữ văn 9 tập 2

I. Những trường hợp cần viết thư (điện) chúc mừng và thăm hỏi:

Câu 1 - Trang 202 SGK Ngữ Văn 9 tập 2: Những trường hợp cần viết thư (điện) chúc mừng và thăm hỏi
Sau đây là một số trường hợp cần gửi thư (điện) chúc mừng và thăm hỏi:
a) Em gửi thư (điện) chúc mừng người thân, bạn bè ở xa nhân dịp sinh nhật hoặc có những niềm vui lớn (đoạt giải cao trong thi cử, chuyển nhà mới, được phong tặng các danh hiệu cao quý,…).
b) Báo nhân dân thường đăng tin các vị lãnh đạo Đảng và Nhà nước ta gửi điện chúc mừng đến các nguyên thủ quốc gia các nước bạn nhân dịp họ được đảm nhận cương vị quan trọng trong bộ máy nhà nước.
c) Khi người thân, bạn bè ở xa gặp rủi ro, mất mát, em gửi thư (điện) thăm hỏi (chia buồn).
d) Qua các phương tiện thông tin đại chúng, em thường nghe tin các vị lãnh đạo Đảng và Nhà nước ta gửi điện thăm hỏi đến các vị lãnh đạo nước bạn khi các nước đó gặp thiên tai hoặc những thiệt hại, rủi ro lớn, ảnh hưởng đến cuộc sống, tính mạng của nhiều người.
Câu hỏi:
a) Những trường hợp nào cần gửi thư (điện) chúc mừng và những trường hợp nào cần gửi thư (điện) thăm hỏi.
b) hãy kể thêm một số trường hợp cụ thể cần gửi thư (điện) chúc mừng hoặc thư (điện) thăm hỏi.
c) Cho biết mục đích và tác dụng của thư (điện) chúc mừng và thăm hỏi khác nhau như thế nào.

Trả lời:
1. Trong các trường hợp đã nêu, trường hợp (a) và (b) cần viết thư (điện) chúc mừng. Những trường hợp (c) và (d) cần viết thư (điện) thăm hỏi.
2. Kể thêm một số trường hợp:
- Cần viết thư (điện) chúc mừng: người nhận thư (điện) được tặng huân chương, huy chương hoặc danh hiệu vẻ vang; được nhận các học hàm, học vị cao; đạt các thành tích mới trong khoa học công nghệ, được nhận các chức vị mới tầm cỡ nguyên thủ quốc gia,…
- Cần viết thư (điện) thăm hỏi: người nhận bị ốm đau, người thân qua đời, gặp tổn thất do mưa, gió, bão, lụt,…
3. Thư (điện) chúc mừng được viết khi người nhận có những sự kiện vui mừng phấn khởi, thực sự mang ý nghĩa. Còn thư (điện) thăm hỏi được viết trong tình huống người nhận gặp những rủi ro, những điều không mong muốn.
Cả hai loại văn bản trên đều chỉ được viết khi người gửi vì một điều kiện nào đó không để đến tận nơi để chúc mừng, thăm hỏi và bộc lộ tình cảm của mình.
II. Cách viết thư (điện) chúc mừng và thăm hỏi 

Câu 1 – Trang 202 SGK ngữ văn 9 tập 2: Đọc văn bản sau đây và trả lời câu hỏi
a) (Họ tên và địa chỉ người nhận)
Nhân dịp xuân Quý Mùi, em xin chúc thầy cô và toàn thể gia đình dồi dào sức khoẻ, thành đạt và nhiều niềm vui.
(Họ tên và địa chỉ người gửi)
b) (Họ tên và địa chỉ người nhận)
Nhận được tin bạn đoạt Huy chương Vàng môn nhảy cao trong Hội khỏe Phù Đổng, cả lớp vô cùng xúc động và tự hào. Xin nhiệt liệt chúc mừng và mong bạn mạnh khỏe, tiếp tục giành được nhiều huy chương.
(Họ tên và địa chỉ người gửi)
c) (Họ tên và địa chỉ người nhận)
Qua truyền hình, được biết quê hương và gia đình bạn chịu nhiều tổn thất trong trận bão vừa rồi, mình hết sức lo lắng. Xin gửi đến bạn và toàn thể gia đình niềm cảm thông sâu sắc. Mong gia đình bạn nhanh chóng vượt qua khó khăn và ổn định cuộc sống.
(Họ tên và địa chỉ người gửi)
Câu hỏi:
– Nội dung thư (điện) chúc mừng và thư (điện) thăm hỏi giống nhau và khác nhau như thế nào ?
– Em có nhận xét gì về độ dài của thư (điện) chúc mừng và thư (điện) thăm hỏi ? 
– Trong thư (điện) chúc mừng và thư (điện) thăm hỏi có điểm nào giống nhau ?
– Lời văn của thư (điện) chúc mừng và thư (điện) thăm hỏi có điểm nào giống nhau ?
Trả lời:
– Nội dung thư (điện) chúc mừng và thư (điện) thăm hỏi giống nhau và khác nhau là:
Giống nhau: Nội dung thư (điện) thường bao gồm:
+ Lí do chúc mừng hoặc thăm hỏi.
+ Bộc lộ những suy nghĩ, cảm xúc của cá nhân khi nghe tin vui hoặc tin buồn của người nhận điện.
+ Lời chúc mừng, mong muôn (hoặc lồi thăm hỏi, chia buồn).
Khác nhau:
+ Nội dung thư (điện) chúc mừng bộc lộ niềm vui của người gửi điện.
+ Nội dung thư (điện) thăm hỏi thể hiện nỗi buồn của người gửi điện.
– Nhận xét về độ dài của thư (điện) chúc mừng và thư (điện) thăm hỏi: thư (điện) chúc mừng và thăm hỏi thường được gửi qua bưu điện nên nó thường ngắn gọn, tiết kiệm lời đến tối đa.
– Trong thư (điện) chúc mừng và thư (điện) thăm hỏi, tình cảm phải chân thành, xuất phát từ tấm lòng của người gửi dành cho người nhận. 
– Lời văn của thư (điện) chúc mừng và thư (điện) thăm hỏi có điểm giống nhau là đều ngắn gọn và súc tích.
Câu 2 – Trang 203 SGK ngữ văn 9 tập 2: Thử cụ thể hoá các nội dung sau đây bằng những cách diễn đạt khác nhau:
– Lí do cần viết thư (điện) chúc mừng hoặc thăm hỏi.
– Suy nghĩ và cảm xúc của người gửi đối với tin vui hoặc nỗi bất hạnh, điều không may của người nhận.
– Lời chúc và mong muốn của người gửi.
– Lời thăm hỏi, chia buồn của người gửi
Trả lời:
– Lí do cần viết thư (điện) chúc mừng hoặc thăm hỏi.
→ Nguyên cớ cần viết thư (điện) chúc mừng hoặc thăm hỏi.
+ Nhân ngày Quốc tế Phụ nữ 08 – 3.
+ Nhận được tin gia đình bạn vừa khánh thành ngôi nhà mới.
+ Được biết bạn không đoạt giải trong kì thi học sinh giỏi.
– Suy nghĩ và cảm xúc của người gửi đối với tin vui hoặc nỗi bất hạnh, điều không mong của người nhận.
—> Suy nghĩ, cảm xúc của người viết.
+ Con vui mừng chúc tới mẹ.
+ Mình rất vui mừng.
+ Mình rất lấy làm tiếc.
– Lời chúc và mong muốn của người gửi, lời thăm hồi, chia buồn của người gửi.
+ Lời chúc sức khoẻ và hạnh phúc.
+ Chúc gia đình bạn sum vầy, hạnh phúc trong căn nhà đi.
+ Mong bạn nhanh chóng vượt qua nỗi buồn và dồn sức cho thắng lợi ở kì thi sắp tới.

Câu 3 – Trang 203 SGK ngữ văn 9 tập 2:
Từ hai bài tập trên, em hãy cho biết nội dung chính của thư (điện) chúc mừng, thư (điện) thăm hỏi và cách thức diễn đạt trong các bức thư (điện) đó.
Trả lời:
Nội dung chính của thư (điện) chúc mừng, thư (điện) thăm hỏi là cần phải nêu được lí do, lời chúc mừng hoặc lời thăm hỏi và mong muốn người nhận điện sẽ có những điều tốt lành.
Cách thức diễn đạt trong các bức thư (điện) đó là thư (điện) cần được viết ngắn gọn, súc tích với tình cảm chân thành.

III. Luyện tập:
Câu 1 - trang 202 SGK ngữ văn 9 tập 2: Hoàn chỉnh lần lượt ba bức điện ở mục II.1 theo mẫu sau đây:
TỔNG CÔNG TI BƯU CHÍNH VIỄN THÔNG VIỆT NAM
ĐIỆN BÁO
Họ, tên, địa chỉ người nhận:…
Nội dung:…
Họ, tên địa chỉ người gửi: (Cần chuyển thì ghi, không thì thôi):…
Họ, tên địa chỉ người gửi: (Phần này không chuyển đi nên không tính cước, nhưng người gửi cần ghi đầy đủ, rõ ràng để bưu điện tiện liên hệ khi chuyển phát điện báo gặp khó khăn. Bưu điện không chịu trách nhiệm nếu khách hàng không ghi đầy đủ theo yêu cầu.):…
Cho HS kẻ lại mẫu bức điện và điền những thông tin cần thiết vào mẫu:
- Họ, tên, địa chỉ người nhận
- Nội dung
- Họ, tên, địa chỉ người gửi

Trả lời:

a. TỔNG CÔNG TI BƯU CHÍNH VIỄN THÔNG VIỆT NAM ĐIỆN BÁO
Họ, tên, địa chỉ người nhận: Toàn thể thầy cô giáo trường THCS … 
Nội dung: Nhân dịp xuân Quý Mùi, em xin chúc thầy cô và toàn thể gia đình dồi dào sức khỏe, thành đạt và nhiều niềm vui.
Họ, tên, địa chỉ người gửi: học sinh … lớp … trường THCS…
b. TỔNG CÔNG TI BƯU CHÍNH VIỄN THÔNG VIỆT NAM ĐIỆN BÁO
Họ, tên, địa chỉ người nhận: bạn … lớp 9… trường THCS …
Nội dung: Nhận được tin bạn đoạt huy chương Vàng môn nhảy cao trong Hội khỏe Phù Đổng, cả lớp vô cùng cảm phục và tự hào. Xin nhiệt liệt chúc mừng và mong bạn mạnh khỏe, tiếp tục giành nhiều huy chương.
Họ, tên, địa chỉ người gửi: bạn cậu – … lớp 9… trường THCS …
c. TỔNG CÔNG TI BƯU CHÍNH VIỄN THÔNG VIỆT NAM ĐIỆN BÁO
Họ, tên, địa chỉ người nhận: bạn …, thôn … – xã … – huyện … – tỉnh …
Nội dung: Qua truyền hình, được biết quê hương và gia đình bạn chịu nhiều tổn thất trong trận bão vừa qua, mình hết sức lo lắng. Xin gửi đến bạn và toàn thể gia đình niềm cảm thông sâu sắc. Mong gia đình bạn nhanh chóng vượt qua khó khăn và ổn định lại cuộc sống.
Họ, tên, địa chỉ người gửi: bạn của cậu – …, phường… quận … thành phố …

Câu 2 – Trang 204 SGK ngữ văn 9 tập 2:
Trong các tình huống nêu dưới đây, tình huống nào cần viết thư (điện) chúc mừng, tình huống nào cần viết thư (điện) thăm hỏi?
a) Trung Quốc phóng thành công tàu vũ trụ có người lái lên vũ trụ.
b) Nhân dịp một nguyên thủ quốc gia có quan hệ ngoại giao với Việt Nam được tái đắc cử.
c) Trận động đất lớn làm thiệt hại người và tài sản ở một nước có quan hệ ngoại giao với Việt Nam.
d) Bạn thân, đồng thời đang là hàng xóm của em vừa được giải Nhất kì thi học sinh giỏi Văn toàn tỉnh. 
e) Anh trai em mới bảo vệ thành công luận án tiến sĩ ở nước ngoài.
Trả lời:
Tình huống viết thư (điện) thăm hỏi và chúc mừng
– Tình huống viết thư (điện) thăm hỏi: (c);
– Tình huống viết thư (điện) chúc mừng: (a); (b); (d); (e)
Câu 3 –Trang 204 SGK ngữ văn 9 tập 2:
Hoàn chỉnh một bức điện mừng theo mẫu của bưu điện (xem bài tập 1) với tình huống tự đề xuất.
Trả lời:
TỔNG CÔNG TI BƯU CHÍNH VIỄN THÔNG VIỆT NAM ĐIỆN BÁO
Họ, tên, địa chỉ người nhận: bạn …, thôn … – xã … – huyện … – tỉnh …
Nội dung: Nghe tin cậu đang bị sốt xuất huyết, mình cảm thấy rất buồn và lo lắng. Chúc cậu mau chóng bình phục và giữ gìn sức khỏe thật tốt.
Họ, tên, địa chỉ người gửi: bạn của cậu – …, phường… quận … thành phố …