Soạn bài Luyện nói Tự sự kết hợp với nghị luận và miêu tả nội tâm

I. CHUẨN BỊ Ở NHÀ
Lập đề cương cho các bài tập sau và tập nói để trình bày trước lớp.

1. Tâm trạng của em sau khi để xảy ra một chuyện có lỗi đối với bạn (xem lại phần Tập làm văn, tr.117).
2. Kể lại buổi sinh hoạt lớp, ở đó em đã phát biểu ý kiến để chứng minh Nam là một người bạn rất tốt (xem lại phần Tập làm văn, tr.161).
3. Dựa vào nội dung phần đầu tác phẩm Chuyện người con gái Nam Xương (từ đầu đến “Bấy giờ chàng mới tỉnh ngộ, thấu nỗi oan của vợ, nhưng việc trót đã qua rồi!”), hãy đóng vai Trương Sinh để kể lại câu chuyện và bày tỏ niềm ân hận.
Lưu ý:

a) Sử dụng yếu tố nghị luận, miêu tả nội tâm, các hình thức đối thoại, độc thoại.

b) Không viết thành bài văn, chỉ nêu ra các ý chính mà mình sẽ nói.

c) Luyện tập nói ở nhà, hình dung trước: mở đầu nên nói gì, sau đó lần lượt nói về các nội dung gì và kết thúc như thế nào.
II. LUYỆN NÓI TRÊN LỚP

1. Chủ động xin được trình bày trước lớp những nội dung đã chuẩn bị ở nhà hoặc sẵn sàng đáp ứng khi thầy, cô giáo yêu cầu.
2. Nói rõ ràng, mạch lạc, có giọng điệu, tư thế ngay ngắn, mắt hướng về người nghe.
3. Chú ý rút kinh nghiệm về các lỗi (cả nội dung và hình thức) trong phần trình bày miệng của mình trên lớp.

Lời giải:

Câu 1 trang 179 - SGK Ngữ văn 9 tập 1: Tâm trạng của em sau khi để xảy ra một chuyện có lỗi với bạn.
Dàn ý:

Mở bài:

Chuyện xảy ra từ lâu nhưng mỗi lần nghĩ lại mình thấy rất xấu hổ. Muốn kể cho các bạn nghe để lòng nhẹ nhõm.

Thân bài:

– Giờ kiểm tra 15 phút môn Lịch Sử mình không làm được bài, nhìn sang thấy Lan đang chăm chú làm bài liền hỏi bạn. Lan không trả lời.

– Mình loay hoay định giở vở xem thì cô giáo nhắc.

– Bài kiểm tra đó mình không làm được nên điểm rất thấp, còn Lan được 9 điểm.

– Mình lúc đó vô cùng ghét Lan và đi nói xấu về Lan rằng bạn mở vở chép bài.

– Tin đồn đó đến tai cô, cô phê bình Lan.

– Mãi về sau, Lan vẫn không biết vì sao lại xảy ra điều đó. Lan vẫn rất tốt, không hề nghi ngờ gì mình cả.

– Lan quyết định chuyển trường. Khi chia tay mình đã nói ra sự thật nhưng Lan chỉ mỉm cười nhẹ nhàng, không có biểu hiện gì là tức giận. Mình nghĩ nhiều về điều đó, xấu hổ, ân hận.

Kết bài:

Khi nghĩ lại chuyện ấy, mình luôn thấy xấu hổ và giận chính mình.

Câu 2 trang 179 - SGK Ngữ văn 9 tập 1: Kể lại buổi sinh hoạt lớp, ở đó em đã phát biểu ý kiến để chứng minh Nam là người bạn tốt.

Dàn ý:
Mở bài:

Buổi sinh hoạt định kỳ. Giới thiệu nội dung buổi sinh hoạt lớp với chủ đề: Tình bạn.

Thân bài:

– Lớp trưởng nêu ý kiến trao đổi: Thế nào là người bạn tốt? Ai là người bạn tốt nhất?

– Nhiều ý kiến khác nhau tạo nên một cuộc tranh luận sôi nổi.

– Ý kiến của mình: Nam là người bạn tốt, Nam luôn gần gũi với mọi người; giúp nhiều bạn thoát khỏi trò chơi điện tử bằng cách tổ chức những “trò chơi tiếng Anh”; “ Đi tìm lời giải hay nhất cho bài toán khó”; Suýt “tặng” cho Hùng một quả đấm chỉ vì Hùng trêu chọc một em học sinh lớp dưới; Kiên quyết không cho Tuấn nhìn bài khi làm kiểm tra nhưng lại đến tận nhà Tuấn hướng dẫn Tuấn cách giải bài tập.

Kết bài:

Khẳng định lại Nam là người bạn tốt.

Câu 3 trang 179 - SGK Ngữ văn 9 tập 1: Dựa vào nội dung phần đầu tác phẩm “Chuyện người con gái Nam Xương” (từ đầu đến “Bấy giờ chàng mới tỉnh ngộ, thấu nỗi oan của vợ, nhưng việc trót đã qua rồi!”), hãy đóng vai Trương Sinh để kể lại câu chuyện và bày tỏ niềm ân hận.

Gợi ý:

- Xác định ngôi kể: Đóng vai Trương Sinh, ngôi thứ nhất, xưng “tôi” hoặc “ta”
- Xác định nội dung kể:
+ Cuộc hôn nhân giữa Vũ Nương và “tôi”
+ Cuộc sống gia đình yên ấm, hạnh phúc trước chiến tranh
+ Khi “tôi” trở về: đi thăm mộ mẹ, nghe lời con nhỏ...
+ Những lời trách móc, mắng nhiếc của “tôi” đối với vợ mình
+ Cái chết của Vũ Nương
+ Sự việc giúp “tôi” nhận ra sai lầm của chính mình: Ngồi bên đèn, nghe con nói về người cha hay tới đêm đêm...
- Xác định các yếu tố nghị luận và miêu tả nội tâm: khi nghe con nhỏ nói về người cha trong 2 hoàn cảnh: khi đi thăm mộ mẹ và khi ngồi bên đèn; tâm trạng khi nhận ra nỗi oan của vợ...

Đóng vai để kể lại câu chuyện:

– Tôi vốn là con nhà hào phú, đến tuổi trưởng thành, tôi xin mẹ mang trăm lạng vàng hỏi Vũ Nương về làm vợ. Nàng là con nhà nghèo khó nhưng xinh đẹp thùy mị nết na nhất vùng.

– Năm ấy có giặc Chiêm xâm lấn bờ cõi nên tôi bị xung vào đội quân của triều đình đi dẹp giặc trong khi vợ lại mang thai sắp đến kỳ sinh nở.

– Tôi đi khoảng mươi ngày thì Vũ Nương sinh con đặt tên là Đản. Mẹ tôi già yếu, lại vì lo lắng thương nhớ tôi, sinh ra ốm đau. Vũ Nương thay tôi chăm sóc chu đáo nhưng bà vẫn không qua khỏi. Nàng lo ma chay chu đáo.

– Năm sau giặc tan, trở về nhà không còn mẹ, lòng tôi đau xót vô cùng. Bế con ra thăm mộ mẹ thằng bé quấy khóc, tôi phải dỗ dành. Một tối, tôi nghe con nói có người đàn ông đêm nào cũng đến.

– Cơn ghen bừng bừng, tôi tức tối mắng chửi mặc cho Vũ Nương hết lời thanh minh.

– Vũ Nương gieo mình xuống bến Hoàng Giang tự tử. Dù giận nàng, tôi vẫn tìm cách cứu thây nàng nhưng tìm khắp nơi không thấy.

– Đêm ấy, Đản chỉ vào cái bóng trên vách và bảo đó là bố nó. Tôi mới đau xót thấu hiểu nỗi oan của vợ, điều này làm tôi ân hận vô cùng.

Giải các bài tập Bài 13 SGK Ngữ văn 9 •Làng (trích) •Chương trình địa phương (phần Tiếng Việt) •Đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự •Luyện nói: Tự sự kết hợp với nghị luận và miêu tả nội tâm

Bài trước Bài sau

Lớp 9

Chương 1: Sinh vật và môi trường Chương 1. Căn bậc hai. Căn bậc ba Chương 1: Hệ thức lượng trong tam giác vuông Chương 1: Liên Xô và các nước Đông Âu sau chiến tranh Thế giới thứ hai Chương 1: Việt Nam trong những năm 1919 - 1930 Chương 1: Căn bậc hai. Căn bậc ba Chương 1: Hệ thức lượng trong tam giác vuông Chương 1: Các thí nghiệm của Menđen Chương 1: Điện học Địa Lý Dân Cư Chương 1: Các loại hợp chất vô cơ Chương 2: Hệ sinh thái Chương 2. Hàm số bậc nhất Chương 2: Đường tròn Chương 2: Các nước Á, Phi, Mĩ Latinh từ năm 1945 đến nay Chương 2: Việt Nam trong những năm 1930 - 1939 Chương 2: Hàm số bậc nhất Chương 2: Đường tròn Chương 2: Nhiễm sắc thể Chương 2: Điện tử học Địa Lý Kinh Tế Chương 2: Kim loại Chương 3: Con người, dân số và môi trường Chương 3: Hệ phương trình bậc nhất hai ẩn Chương 3: Góc với đường tròn Chương 3: Mĩ, Nhật Bản, Tây Âu từ năm 1945 đến nay Chương 3: Cuộc vận động tiến tới cách mạng tháng Tám năm 1945 Chương 3: Hệ phương trình bậc nhất hai ẩn Chương 3: ADN và gen Chương 3: Quang học Chương 3: Góc với đường tròn Sự Phân Hóa Lãnh Thổ Chương 3: Phi kim. Sơ lược về bảng tuần hoàn các nguyên tố hóa học Chương 4: Bảo vệ môi trường Chương 4. Hàm số y = ax² (a ≠ 0). Phương trình bậc hai một ẩn Chương 4: Hình trụ - Hình nón - Hình cầu Chương 4: Quan hệ quốc tế từ năm 1945 đến nay Chương 4: Việt Nam từ sau Cách mạng tháng Tám đến toàn quốc kháng chiến Chương 4. Hàm số y = ax² (a ≠ 0). Phương trình bậc hai một ẩn Chương 4: Sự bảo toàn và chuyển hóa năng lượng Chương 4: Biến dị Chương 4: Hình trụ - Hình nón - Hình cầu Địa Lý Địa Phương Chương 4: Hiđrocacbon. Nhiên liệu Chương 5: Cuộc cách mạng khoa học - kĩ thuật từ năm 1945 đến nay Chương 5: Việt Nam từ cuối năm 1946 đến năm 1954 Chương 5: Di truyền học người Chương 5: Dẫn xuất của Hiđrocacbon. Polime Chương 6: Việt Nam từ năm 1954 đến năm 1975 Chương 6: Ứng dụng di truyền học Chương 7: Việt Nam từ năm 1975 đến năm 2000

Bài 13 SGK Ngữ văn 9

•Làng (trích) •Chương trình địa phương (phần Tiếng Việt) •Đối thoại, độc thoại và độc thoại nội tâm trong văn bản tự sự •Luyện nói: Tự sự kết hợp với nghị luận và miêu tả nội tâm

+ Mở rộng xem đầy đủ