Soạn bài Phát biểu theo chủ đề - Ngữ văn 12 tập 1

I. Các bước chuẩn bị phát biểu
1. Xác định nội dung cần phát biểu
Giải câu hỏi – Xác định nội dung cần phát biểu (trang 115 SGK ngữ văn 12 tập 1)
– Theo anh (chị), chủ đề của cuộc hội thảo trên có thể bao gồm những nội dung cụ thể nào?
– Anh (chị) chọn nội dung nào để phát biểu? Tại sao?
Trả lời:
Chủ đề cuộc hội thảo trên bao gồm những nội dung cụ thể:
– Những hậu quả nghiêm trọng của tai nạn giao thông đối với cuộc sống con người.
– Nguyên nhân gây ra tai nạn giao thông.
– Những giải pháp góp phần giảm thiểu tai nạn giao thông:
Tuyên truyền ý thức tự giác chấp hành luật giao thông cho mọi người.
Phối kết hợp với các cấp chính quyền trong việc xử lí những người cố tình vi phạm luật giao thông.
Tăng cường công tác giáo dục về luật an toàn giao thông trong nhà trường.
Nên chọn phát biểu tập trung vào nội dung thứ ba (những giải pháp để giảm thiểu tai nạn giao thông) vì đó là trọng tâm của chủ đề được mọi người suy nghĩ riêng của người nói.
2. Dự kiến đề cương phát biểu
Giải câu hỏi – Dự kiến đề cương phát biểu (trang 115 SGK ngữ văn 12 tập 1)
Giả dụ, anh (chị) định chọn nội dung: “Khắc phục tình trạng đi ẩu, nguyên nhân chủ yếu cửa tai nạn giao thông”. Anh (chị) hãy dự kiến đề cương cho lời phát biểu.
Gợi ý:
– Lời phát biểu gồm những nội dung nào?
– Các nội dung đó được sắp xếp ra sao?
Trả lời:
Nếu chọn nội dung: “Khắc phục tình trang đi ẩu, nguyên nhân chủ yếu của tai nạn giao thông“, thì đề cương cho lời phát biểu có thể như sau:
– Tình trạng đi ẩu của thanh niên, học sinh hiện nay: đi xe máy, xe đạp, đi bộ.
– Tình trạng đó đã gây ra tai nạn giao thông như thế nào? (Số liệu cụ thể).
– Nguyên nhân của tình trạng đi ẩu (phân tích rõ các nguyên nhân).
– Biện pháp khắc phục tình trạng đi ẩu:
+ Đối với nhà trường, Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh.
+ Đối với gia đình.
+ Đối với bản thân từng thanh niên, học sinh.
II. Phát biểu ý kiến
1. Khái quát đề cương của bài phát biểu ý kiến
– Mở đầu: Có lời chào, giới thiệu với người nghe, lời nối tiếp (tóm tắt, ghi nhận hay phản đối ý kiến khác), giới thiệu chủ đề, nội dung mà mình sẽ phát biểu.
– Nội dung phát biểu: lần lượt phát biểu từng nội dung theo trình tự hợp lí.
– Kết thúc: Khái quát lại nội dung đã phát biểu, nhấn mạnh nội dung chính. Khẳng định tính đúng đắn và kêu gọi sự ủng hộ (nếu cần).
2. Những yêu cầu của việc phát biểu ý kiến
Yêu cầu lời phát biểu phải hướng vào người nghe, đưa ra được cái mới lạ, cái riêng của mình, song phải phù hợp với chủ đề phát biểu để lôi cuốn sự chú ý của người nghe.
– Giới thiệu khái quát nội dung sẽ phát biểu.
– Trình bày nội dung phát biểu theo đề cương đã dự kiến, tránh lan man xa đề, lạc đề.
– Lời phát biếu ngắn gọn, súc tích nhưng cần có những ví dụ minh hoạ cần thiết.
– Trong quá trình phát biểu, cần lưu ý điều khiển thái độ, cử chỉ, giọng nói theo phản ứng của người nghe cho hợp lí và thuyết phục...
– Nói lời kết thúc và cảm ơn

III - Luyện tập:

Câu 1 – Luyện tập - trang 116 SGK ngữ văn 12 tập 1: Tại cuộc thảo luận ở lớp về chủ đề “Quan niệm về hạnh phúc của tuổi trẻ trong thời đại ngày nay”, đã có một số ý kiến. Nếu tham gia, anh (chị) sẽ phát biểu những ý nào và phát biểu như thế nào ?

Trả lời
1. Khẳng định những quan niệm về hạnh phúc không hoàn toàn sai nhưng một số quan niệm vẫn mang phần phiến diện.
2. Hạnh phúc là trạng thái thỏa mãn tột đỉnh của con người về cả vật chất và tinh thần. Hạnh phúc có thể đến từ những điều nhỏ bé, những hành động hàng ngày, cho đến những sự kiện mang tính đánh dấu - là cột mốc quan trọng trong cuộc đời.
3. Tuy nhiên, nó cần được thể hiện trọn vẹn và hoàn thiện hơn :
● Muốn có hạnh phúc thì phải kiếm được nhiều tiền, vì có tiền là có tất cả.
- Việc kiếm tiền bằng cách lao động để thỏa mãn nhu cầu cá nhân là “hạnh phúc” hoàn toàn chính đáng. Tuy nhiên tiền không phải là thước đo của hạnh phúc, tiền có thể mua được nhiều thứ, nhưng không thể mua được giấc ngủ ngon, không thể mua được tình yêu...Vì vậy, đây là quan điểm chưa hoàn chỉnh, và còn phiến diện, mang ý chủ quan.
● Hạnh phúc là được làm theo ý thích của mình, là được tự do tuyệt đối, không phụ thuộc vào ai vào bất cứ cái gì
- Trong cuộc sống con người vẫn cần những quy chuẩn đạo đức để giữ trật tự xã hội, giữ gìn nếp sống văn minh, cải thiện tình hình xã hội, nâng cao mức nhận thức và đời sống. Chính vì vậy tự do làm theo ý thích của mình cũng cần phải hài hòa với những mối quan hệ và sự phát triển của những cá nhân khác trong xã hội.
● Hạnh phúc là phải biết cống hiến và hưởng thụ một cách hợp lí , phải biết hi sinh cho lí tưởng
● Ai biết tạo ra sự hài hòa giữa hạnh phúc cá nhân và hạnh phúc tập thể, người đó mới có hạnh phúc thật sự.
- Trong hai quan điểm này đã thể hiện được hạnh phúc ở khía cạnh cá nhân và khía cạnh trong mối quan hệ hài hòa với xã hội.
- Khi con người biết làm việc, biết hưởng thụ và nhận thức được giá trị của mình trong mối quan hệ với xã hội , hạnh phúc của hàng nghìn người, thì hạnh phúc đó là hạnh phúc thiêng liêng có giá trị, mang tầm vóc lớn lao, là sự kiện, cột mốc đáng nhớ.

Câu 2 – Luyện tập - trang 116 SGK ngữ văn 12 tập 1: Có ý kiến cho rằng : “Vào đại học là cách lập thân duy nhất của thanh niên”. Hãy phát biểu quan niệm của anh (chị).

Trả lời
1. Trong xã hội hiện đại, bằng đại học hay việc học đại học không phải là cách duy nhất đưa mọi người đến nấc thang thành công.
2. Tuy nhiên, việc học đại học vẫn là điều cần thiết bởi :
- Đó là con đường an toàn và dễ đi nhất, với nguồn kiến thức đã được kiểm duyệt kĩ lưỡng , và được học hỏi từ những người thầy, cô có kinh nghiệm.
- Học đại học sẽ được bồi dưỡng nhiều kiến thức chuyên môn, trau dồi kinh nghiệm làm việc chuyên nghiệp, phù hợp với nhu cầu về nguồn nhân lực trong xã hội
3. Nhưng, học đại học không là cách lập thân duy nhất của các thanh niên
- Đối với một số người không có hoàn cảnh , điều kiện học tập thì việc học đại học trở nên khó khăn hơn bao giờ hết. Họ cần đi làm những công việc lao động phổ thông, không có bằng cấp chuyên môn , học các trường nghề ...v Điều này không có gì sai trái, và cũng cần thiết đối với một số ngành nghề phổ thông.
4. Có thể lấy một số dẫn chứng tiêu biểu cho những người nổi tiếng, họ không qua đại học nhưng lại thành công trong cuộc sống :
- Steve Jobs người sáng lập tập đoàn Apple
- Bill Gates người sáng lập tập đoàn Microsoft
- Michael Dell, nhà sáng lập và CEO của tập đoàn Dell, Inc