Soạn bài Những ngày đầu của nước Việt Nam mới - Võ Nguyên Giáp - Ngữ Văn 12 - Tập 1

Đọc thêm: Những ngày đầu của nước Việt Nam mới ( Trích năm tháng không thể nào quên)
• Đôi nét cần biết về tác phẩm và tác giả :
- Võ Nguyên Giáp (1911-2013), quê ở xã Lộc Thủy, huyện Lệ Thủy, tỉnh Quảng Bình. 
- Ông từng đảm nhiệm nhiều chức vụ quan trọng trong bộ chính trị , cuộc đời ông từng song hành cùng những trang sử suốt thế kỉ XX. Ông bắt đầu hoạt động cách mạng từ những ngày đầu tiên (1925) 
- Với tầm tư tưởng, văn hóa lớn, ông đã lại trong cuộc đời mình vô số những tác phẩm hồi kí , gắn liền với chặng đường lịch sử của dân tộc ( do người khác ghi lại) : Những năm tháng không thể nào quên (1970), Chiến đấu trong vòng vây ( 1978), Điện Biên Phủ- điểm hẹn lịch sử (1994)
- Phần trích : Những ngày đầu của nước Việt Nam mới thuộc chương XII ( tên bài do người biên soạn đặt)
Hướng dẫn đọc thêm :
Câu 1 - Trang 210 SGK Ngữ Văn Tập 1 : Tìm hiểu bố cục của phần trích ( các đoạn, các ý chính trong từng đoạn)
Phần 1 : Từ đầu đến: “Hai chục vạn quân Tưởng từ mấy ngả ập vào miền Bắc.”
Cảm nghĩ của tác giả về vị thế của đất nước Việt Nam ta trong thời điểm lịch sử đó (cụ thể là vào năm 1970)
Phần 2 :  Tiếp theo : Nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa mới sinh, nằm giữa bốn bề hùm sói...đến : Cuộc xâm lăng của giặc Pháp nổ ra rất sớm tại Nam Bộ, làm cho tất cả những khó khăn trên càng thêm trầm trọng. 
Sự kiện năm 1945 tác động, các chủ trương của Đảng tiếp tục được thực hiện, tuy nhiên gặp vô số trở ngại trong quân sự, chính trị, kinh tế đánh giá chung, tài chính nhà nước , đời sống nhân dân thấp kém.
Phần 3 : Trong hoàn cảnh như vậy ....cho đến được hai mươi triệu đồng và ba trăm bảy mươi ki-lô-gam vàng. 
Những biện pháp khắc phục, nỗ lực của Đảng và Hồ chủ tịch trong công tác xóa giặc đói,giặc dốt, giặc ngoại xâm ở thời kì đó. 
Phần 4 : Toàn bộ đoạn còn lại :
Hình ảnh vị lãnh tụ Hồ Chí Minh còn sống mãi qua các sự kiện. Hình ảnh đại diện cho kỉ nguyên mới của dân tộc, cho nhà nước mới. 
Câu 2 - Trang 210 SGK Ngữ Văn Tập 1 : Để hồi tưởng về những ngày đầu của nước Việt Nam mới, tác giả đã xuất phát từ điểm nhìn hiện tại nào? Những cảm nghĩ cụ thể của tác giả?
Điểm nhìn hiện tại của tác giả : đất nước vào những năm 1970 , khi chúng ta đang đối mặt với cuộc kháng chiến chống Mĩ cam go nhất. 
Tuy nhiên, thế lực của chúng ta vào thời điểm này đã tạo ra sự khác biệt.
Vào năm 1945, người ta không tìm được nước Việt Nam trên những tấm bản đồ. Cũng vào thời điểm đó, nước Việt Nam dân chủ Cộng Hòa còn là một hòn đảo của tự do , thuộc chủ nghĩa Tư Bản ở miền Đông Nam Châu Á. 
Và chịu sự thống trị của chủ nghĩa tư bản.
Tuy nhiên, bức tranh mang màu sắc tương phản đã được thể hiện vào ngày nay :
Mọi hành động của chủ nghĩa Thực dân và lũ tay sai ở mỗi nơi chúng đi qua, mọi tội ác chúng đã làm đều phải trả gía 
Bóng dáng của chính quyền Tưởng cũng đã rời xa khỏi mảnh đất của dân tộc. 
Câu 3 - Trang 210 SGK Ngữ Văn Tập 1  : Phần trích đã nêu rõ những khó khăn nguy nan của nước Việt Nam mới ra sao? 
Khi đó, đất nước ta phải đối mặt với  nhiều khó khăn trên các bình diện, chủ yếu là : Kinh tế, chính trị, tài chính, đời sống xã hội.
 Đối với chính trị :
- “Nước ta đang nằm giữa bốn bể hùm sói” , chính quyền trẻ, là miếng mồi lớn cho các nước có ý định nhòm ngó, sâu xé. 
-Đảng của giai cấp công nhân mới 15 tuổi . Điều đó chưa được bạn bè ở các nước biết đến nhiều. 
-Chính quyền cách mạng, tồn tại trên cơ sở thực tiễn, tuy nhiên “chưa được nước nào công nhận” ở mặt pháp lý. 
Đối với kinh tế :
- Ruộng đất bị bỏ hoang , vẫn ở trong tay địa chủ , lũ lụt , hạn hán triền miên. 
-Hàng hóa khan hiếm vì các nhà máy hầu như không dùng được. 
Đối với tài chính :
-Chỉ còn 1 triệu bạc rách, đã vậy, giá trị của đồng tiền “còn đang xuống giá.”
-Chưa phát hành được tiền chính thức của nhà nước. Bọn Pháp và Tưởng tung nhiều loại tiền trên thị trường, làm tài chính của ta nguy ngập.
Đối với đời sống , xã hội :
-Đời sống nhân dân thấp kém, thất nghiệp tăng nhiều
-Không có lương thực, nhiều người chết đói, phải đối mặt với các dịch bệnh : dịch tả, chấy rận. 
- Khi đó, Pháp đã “đục nước béo cò” lập tức nổ súng xâm lược miền Nam nước ta.
Câu 4 - Trang 210 SGK Ngữ Văn Tập 1 : Đảng và Chính Phủ được sự ủng hộ của toàn dân đã có quyết sách đứng đắn sáng suốt như thế nào để đưa đất nước vượt qua gian khố?
Đối với vấn đề chính trị : 
-Đảng đã củng cố và giữ vững chính quyền cách mạng : Mở cuộc tổng tuyển cử đầu tiên trong cả nước, bầu ra quốc dân Đại hội. 
-Ra sắc lệnh tổ chức hội đồng nhân dân và Ủy ban hành chính các cấp. 
-Giải tán chính quyền cũ – chính quyền thực dân Phong Kiến. Bên cạnh đó mở rộng khối đoàn kết toàn dân, thực hiện công nông chuyên chính.
-Công bố dự án hiến pháp cho toàn dân  góp ý
Về kinh tế :
- Địa chủ cần giảm tô 25 % , xóa nợ cho nông dân. 
-Công nhân chỉ làm tám giờ một ngày, quyền lợi rõ ràng .
-Toàn dân được học chữ quốc ngữ, học tập và thi cử đều miễn phí. 
-Bãi bỏ thuế thân và các thứ thuế vô lí khác. 
Đối với việc nâng cao năng lực tài chính :
-  Động viên người dân thành lập quỹ độc lập , đồng thời kêu gọi hưởng ứng tuần lễ vàng. 
Kết quả: Chỉ trong một thời gian ngắn, góp được hai mươi triệu đồng và ba trăm bảy mươi ki-lô-gram vàng. 
Có thể thấy, nhờ sự chỉ đạo sáng suốt của đảng và nhà nước trên các bình diện, trong thời kì khó khăn , mà nội lực của đất nước tăng lên nhanh chóng. 
Câu 5 - Trang 210 SGK Ngữ Văn Tập 1 : Trong cả phần trích, đâu là hình tượng tiêu biểu, gây ấn tượng sâu sắc nhất? Vì sao?
Hình tượng tiêu biểu, gây ấn tượng, khắc tạc trong lòng độc giả : hình tượng Bác Hồ. 
Hồ chủ tịch đã thực hiện những việc điều hành đất nước, dẫn dắt con thuyền cách mạng , khôi phục các bình diện của đất nước trong thời kì khó khăn. Bác đã thấy rõ nhiệm vụ lớn nhất của toàn Đảng, toàn dân : Xác định mối quan hệ giữa những người làm việc trong bộ máy chính quyền và nhân dân. 
Người tôn trọng sức mạnh của nhân dân,đề đạt theo số đông, khi kêu gọi : “Diệt giặc đói, giặc dốt, giặc ngoại xâm” cần phải dựa vào lực lượng của dân , tinh thần của dân. 
Cùng song hành với đó , là tấm lòng trời bể của Bác đối với nhân dân :
Bác đã thực hiện mọi việc, đem lại hạnh phúc cho nhân dân . Hạnh phúc đó không chỉ là thành quả cách mạng mang lại, mà còn là những bước tiến mới khi kỉ nguyên xây dựng một đất nước Việt Nam mới đang đến, đó là hạnh phúc trong lao động , đấu tranh để tiêu diệt tận cùng nguồn gốc của mọi buồn khổ , nỗi đau con người. Sự cắt nghĩa “hạnh phúc” còn là đẩy lùi những hiện tượng tham nhũng,vơ vét, trấn lột, áp bức những người dân vô tội.
Thẳng thắn thừa nhận những lỗi  
Bác đã lấy tiên chỉ “hạnh phúc cho dân” làm mục đích chính cho việc giành lấy chính quyền, giữ vững và bảo vệ. 
Câu 6 - Trang 210 SGK Ngữ Văn Tập 1 : Nghệ thuật viết hồi kí của tác giả có gì đặc biệt?
Có thể thấy, hồi kí thông thường mang đậm nét quan điểm cá nhân của tác giả cụ thể. Những sự kiện được thuật lại trong hồi kí là những câu chuyện cá nhân, mang tính chủ quan của người viết 
Tuy nhiên, ở trong văn bản, người viết đã sử dụng lối trần thuật của người đại diện cho bộ máy nhà nước, thông cảm, và hiểu cho nỗi thống khổ của nhân dân , song các sự kiện mang tính chất toàn cảnh, tổng thể, bối cảnh được phác họa rộng lớn, gây ấn tượng sâu sắc về những sự kiện lịch sử của dân tộc .
Cách trần thuật như vậy, cho thấy tác phẩm không phải là sách tự thuật về cuộc đời, về sự kiện trải qua của một nhân vật cụ thể, mà gần như là cuốn biên niên sử của cả dân tộc. Chính vì vậy, thể hồi kí đã có diện mạo mới, tầm vóc mới.