Soạn bài Luyện tập vận dụng kết hợp các thao tác lập luận - Ngữ văn 12 tập 1

I. Luyện tập trên lớp:

1. Hãy nhắc lại các thao tác lập luận mà anh (chị) đã học cùng những đặc trưng cơ bản của từng thao tác.

2. Trong đoạn trích dưới dây , tác giả đã vận dụng kết hợp những thao tác lập luận nào ?

Thế mà hơn 80 năm nay, bọn thực dân Pháp lợi dụng lá cờ tự do, bình đẳng, bác ái, đến cướp đất nước ta, áp bức đồng bào ta. Hành động của chúng trái hẳn với nhân đạo và chính nghĩa.
Về chính trị, chúng tuyệt đối không cho nhân dân ta một chút tự đo dân chủ nào.
Chúng thi hành những luật pháp dã man. Chúng lập ba chế độ khác nhau ở Trung, Nam, Bạc để ngăn cản việc thống nhất nước nhà của ta, để ngăn cản dân tộc ta đoàn kết.
Chúng lập ra nhà tù nhiều hơn trường học. Chúng thẳng tay chém giết những người yêu nước thương nòi của ta. Chúng tắm các cuộc khởi nghĩa của ta trong những bể máu.
Chúng ràng buộc dư luận, thi hành chính sách ngu dân.
Chúng dùng thuốc phiện, rượu cồn để làm cho nòi giống ta suy nhược.
Về kinh tế, chúng bóc lột dân ta đến xương tuỷ, khiến cho dân ta nghèo nàn, thiếu thốn, nước ta xơ xác, tiêu điều. Chúng cướp không ruộng đất, hầm mỏ, nguyên liệu.
Chúng giữ độc quyền in giấy bạc, xuất cảng và nhập cảng.
Chúng đặt ra hàng trăm thứ thuế vô lí, làm cho dân ta, nhất là dân cày và dân buôn, trở nên bần cùng.
Chúng không cho các nhà tư sản ta ngóc đầu lên. Chúng bóc lột công nhân ta một cách vô cùng tàn nhẫn.

(Hồ Chí Minh, Tuyên ngôn Độc lập)

3. Viết một bài văn nghị luận (vận dụng kết hợp ít nhất ba thao tác lập luận khác nhau) bày tỏ ý kiến về một vấn đề đang đặt ra trong đời sống văn hóa- tinh thần của con người.

II. Luyện tập ở nhà :

1. Sưu tầm những bài (đoạn) văn hay, trong đó tác giả đã sử dụng kết hợp thành công nhiều thao tác lập luận khác nhau.

2. Viết một văn bản nghị luận ngắn, trong đó vận dụng kết hợp ít nhất ba thao tác lập luận khác nhau để trình bày quan điểm, ý kiến của anh (chị) về:

– Nét đặc sắc mà anh (chị) đã phát hiện từ một bài thơ (một thiên truyện, một kịch bản văn học);

– Một tác phẩm văn học mới ra đời và đang được nhiều người quan tâm bàn luận;

– Một nội dung kiến thức ngữ văn cần được tìm hiểu sâu hơn, kĩ hơn.

Lời giải:

I. Luyện tập trên lớp:

Câu 1 – Luyện tập trên lớp - trang 174 SGK ngữ văn 12 tập 1:

Hãy nhắc lại các thao tác lập luận mà anh (chị) đã học cùng những đặc trưng cơ bản của từng thao tác.

Trả lời

1.1: Thao tác giải thích : Là cắt nghĩa một sự vật, hiện tượng, khái niệm để người khác hiểu rõ, hiểu đúng vấn đề.

1.2: Thao tác chứng minh : Dùng những bằng chứng chân thực, đã được thừa nhận, công nhận để chứng tỏ những đặc điểm của đối tượng khiến người đọc, người nghe thuyết phục.

1.3 : Thao tác so sánh : Làm rõ các đặc điểm của đối tượng, khi đặt trong mối tương quan với đối tượng có đặc điểm tương đương, tuy nhiên quen thuộc, gần gũi dễ hình dung hơn.

1.4 : Thao tác bình luận : Bàn bạc, nhận xét, đánh giá một vấn đề trên các bình diện và khía cạnh.

1.5 : Thao tác phân tích : Phân chia đối tượng thành những thành phần nhỏ hơn (có liên quan) để từ đó đưa đánh giá tổng quan về đối tượng, xem xét toàn diện.

Câu 2 – Luyện tập trên lớp - trang 174 SGK ngữ văn 12 tập 1: Trong đoạn trích dưới dây, tác giả đã vận dụng kết hợp những thao tác lập luận nào ?

(Hồ Chí Minh, Tuyên ngôn Độc lập)

Trả lời

Tác giả vận dụng thao tác chứng minh :

- Người viết đã đưa ra một loạt dẫn chứng, làm sáng tỏ cho luận điểm: Thực dân Pháp không cho chúng ta một chút dân chủ nào.

Chúng thi hành những luật pháp dã man. Chúng lập ba chế độ khác nhau ở Trung, Nam Bắc để ngăn cản việc thống nhất nước nhà của ta, để ngăn cản dân tộc ta đoàn kết.

- Thao tác lập luận phân tích : Thực dân Pháp là những kẻ tàn ác, thô bạo trên nhiều khía cạnh từ kinh tế, chính trị, quân sự.

- Thao tác lập luận bình luận : Đánh giá, nhận xét về hành động của thực dân Pháp:

Thế mà hơn 80 năm nay, bọn thực dân Pháp lợi dụng lá cờ tự do, bình đẳng, bác ái, đến cướp đất nước ta, áp bức đồng bào ta. Hành động của chúng trái hẳn với nhân đạo và chính nghĩa.

Câu 1 – Luyện tập trên lớp - trang 175 SGK ngữ văn 12 tập 1: Viết một bài văn nghị luận (vận dụng kết hợp ít nhất ba thao tác lập luận khác nhau) bày tỏ ý kiến về một vấn đề đang đặt ra trong đời sống văn hóa- tinh thần của con người.

Trả lời

MB : Nêu vấn đề cần nghị luận bàn bạc : Về vấn nạn bạo lực học đường trong nhà trường, và toàn quốc.

TB :

1. Thao tác giải thích :

Bạo lực học đường là gì ? có tác động như thế nào với đời sống học sinh, sinh viên, các thầy, cô trong nhà trường.

Từ những mâu thuẫn, sự khác biệt, đối lập mang tính nhỏ lẻ trong cá thể,dễ dẫn đến xung đột giữa những mối quan hệ : bạn bè, thầy cô trong nhà trường, từ đó dẫn đến bạo lực, giải quyết các vấn đề bằng nắm đấm, cái đá. Không nhắc đến những trường hợp các bạn có những triệu chứng về thần kinh bất ổn, trầm cảm, suy nhược hệ thống thần kinh, thì bạo lực học đường vẫn xảy ra khi sự mâu thuẫn đi quá giới hạn chịu đựng, cư xử giữa hai hoặc nhiều người.

Hậu quả để lại không chỉ là những tổn thương về mặt thể chất, sự sứt mẻ, đau đớn mà còn là những khiếm khuyết về tinh thần, đời sống tâm hồn của các bạn học sinh.

2. Thao tác chứng minh :

Có thể nhìn nhận, hậu quả của nạn bạo lực học đường là sự tổn thương vĩnh viễn từ hai phía. Thậm chí còn đậm sâu, khi nó về lâu ,về dài.

Dẫn chứng : Không thiếu những clip trên mạng xã hội, khi các em hành hung bạn hội đồng, chửi rủa, và đưa lên cùng những lời bình luận thiếu văn hóa. Cũng không rõ ai dậy các em chửi rủa, mạt sát và làm tổn thương người khác.

Không thiếu trường hợp em A, em N phải nhập viện vì gây gổ với bạn, hay cả trường hợp giáo viên bị người nhà học sinh hành hung, phải nằm viện.

Điều đó, còn xảy ra với mối quan hệ thầy cô - học trò. Ai cũng biết : “Thương cho roi cho vọt, ghét cho ngọt cho bùi”, nhưng có xứng đáng không khi giáo dục bằng đòn roi, chứ không phải bởi những lời lẽ yêu thương, chỉ bảo tận tình, khiến mỗi ngày các em đến trường, đều phải nhận những áp lực và sự sợ hãi vô hình.

3. Thao tác phân tích :

Nhưng cần nhìn nhận vấn đề theo nhiều khía cạnh. Bạo lực học đường quả nhiên dễ xảy ra trong thời đại ngày nay, tuy nhiên , yếu tố tiên quyết để khiến mọi thứ trở thành vấn nạn chính là ý thức và nhận thức của những học sinh. Sử dụng mạng xã hội không có sự kiểm soát, quá nhiều lợi ích ở trường học, tự do làm điều mình muốn không tuân thủ theo nội dung trong luật ở trường học, phần nhiều cũng do sự giáo dục của gia đình, khi không kiểm soát được hành vi, suy nghĩ ở độ tuổi trưởng thành của các em. Đối với những em phải chịu đựng nạn bạo lực học đường, các em là nạn nhân, song dễ rơi vào tình trạng phải nhận trách nhiệm, khi ngày nay, thực trạng “đổ lỗi cho nạn nhân” liên tục xảy ra. Và chính những học sinh đó, sẽ phải nhận những tổn thương nặng nề về tinh thần. Ngay cả việc, một giáo viên bị người nhà của học sinh hành hung cũng vậy, khi dư luận liên tục chĩa mũi dao vào “người phải chịu trách nhiệm” và “xứng đáng nhận hậu quả như vậy” còn những người gây ra nạn bạo lực này, thường chỉ nhận những hậu quả đơn thuần trên mặt pháp luật, vì vi phạm nội quy, nhưng thường không ai giúp các em chỉ ra, các em đã vi phạm vào các vấn đề đạo đức. Còn với người lớn, đó sẽ lại là một cuộc chất vấn lương tâm đầy gian khó.

4. Vậy học sinh cần làm gì, nhà trường, giáo viên, những người có trách nhiệm cần làm gì để ngăn chặn những tệ nạn đang xảy ra ở một nơi “không nên có quỷ sứ”

Thao tác so sánh :

Cần giống như một số nước phát triển, khi việc không giao quá nhiều bài tập về nhà cho học sinh, thực hiện nhiều chương trình ngoại khóa, trao đổi giữa các bạn học sinh, chia nhóm thực hành thí nghiệm và tổ chức nhiều cuộc thi giữa những bố - mẹ, con cái trong trường để gắn kết mỗi gia đình. Điều này chưa được thực hiện nhiều ở nền giáo dục còn mang tính truyền thống như ở Việt Nam

KB : Khẳng định lại vấn nạn bạo lực học là vấn nạn cần được loại bỏ, xử lý triệt để trong nhà trường .

Cần làm gì để phối hợp với cơ quan các chức, nhà trường, bản thân để cải thiện tình hình .

Bài học cho bản thân.

II. Luyện tập ở nhà :

Câu 1 – Luyện tập ở nhà - trang 176 SGK ngữ văn 12 tập 1: Sưu tầm những bài (đoạn) văn hay, trong đó tác giả đã sử dụng kết hợp thành công nhiều thao tác lập luận khác nhau.

Trả lời

Tham khảo sách thi nhân Việt Nam - Hoài Thanh và Hoài Chân (1932-1941)

Những bài văn nghị luận xã hôi (G.S - T.S Trần Đăng Suyền)

Câu 2 – Luyện tập ở nhà - trang 176 SGK ngữ văn 12 tập 1: Viết một văn bản nghị luận ngắn, trong đó vận dụng kết hợp ít nhất ba thao tác lập luận khác nhau để trình bày quan điểm, ý kiến của anh chị về :

– Nét đặc sắc mà anh (chị) đã phát hiện từ một bài thơ (một thiên truyện, một kịch bản văn học);

– Một tác phẩm văn học mới ra đời và đang được nhiều người quan tâm bàn luận;
– Một nội dung kiến thức ngữ văn cần được tìm hiểu sâu hơn, kĩ hơn.

Trả lời

Một nội dung kiến thức ngữ văn cần được tìm hiểu sâu hơn , kĩ hơn.

Học sinh tham khảo bài viết trên, để nắm rõ các thao tác lập luận và thực hiện theo dàn bài của bài văn nghị luận.

Giải các bài tập Tuần 14 SGK Ngữ văn 12 •Đàn ghi ta của Lor-ca (Thanh Thảo) •Bác ơi! (Tố Hữu) •Tự do (P-Ê-luy-a) •Luyện tập vận dụng kết hợp các thao tác lập luận

Bài trước Bài sau

Lớp 12

Chương 1: Ứng dụng đạo hàm để khảo sát và vẽ đồ thị của hàm số Chương 1: Este - Lipit Chương 1: Ứng dụng đạo hàm để khảo sát và vẽ đồ thị của hàm số Chương 1: Việt Nam từ năm 1919 đến năm 1930 Chương 1: Cơ chế di truyền và biến dị Địa Lý Việt Nam Chương 1: Este - Lipit Chương 1: Dao động cơ Chương 1: Ứng dụng của đạo hàm để khảo sát và vẽ đồ thị hàm số Chương 1: Khối đa diện Chương 1: Sự hình thành trật tự thế giới mới sau chiến tranh thế giới thứ hai (1945-1949) Chương 1: Bằng chứng và cơ chế tiến hoá Chương 1: Động lực học vật rắn Chương 1: Cá thể và quần thể sinh vật Chương 2: Hàm số lũy thừa. Hàm số mũ và hàm số logarit Chương 2: Cacbohiđrat Chương 2: Hàm số lũy thừa. Hàm số mũ và hàm số lôgarit Chương 2: Việt Nam từ năm 1930 đến năm 1945 Địa Lý Tự Nhiên Chương 2: Cacbohiđrat Chương 2: Sóng cơ và sóng âm Chương 2: Tính quy luật của hiện tượng di truyền Chương 2: Hàm số lũy thừa, hàm số mũ và hàm số lôgarit Chương 2: Liên Xô và các nước Đông Âu (1945-1991), Liên Bang Nga (1991-2000) Chương 2: Mặt nón, mặt trụ, mặt cầu Chương 2: Sự phát sinh và phát triển của sự sống trên Trái Đất Chương 2: Quần xã sinh vật Chương 2: Dao động cơ Chương 3: Nguyên hàm - Tích phân và ứng dụng Chương 3: Amin, Amino axit và protein Chương 3: Nguyên hàm - Tích phân và ứng dụng Chương 3: Việt Nam từ năm 1945 đến năm 1954 Địa Lý Dân Cư Chương 3: Amin, Amino axit và protein Chương 3: Dòng điện xoay chiều Chương 3: Di truyền học quần thể Chương 3: Nguyên hàm - Tích phân và ứng dụng Chương 3: Các nước Á, Phi và Mĩ Latinh (1945-2000) Chương 3: Phương pháp tọa độ trong không gian Chương 3: Hệ sinh thái, sinh quyển và bảo vệ môi trường Chương 3: Sóng cơ Chương 4: Số phức Chương 4: Polime và vật liệu polime Chương 4: Số phức Chương 4: Việt Nam từ năm 1954 đến năm 1975 Địa Lý Kinh Tế Chương 4: Polime và vật liệu polime Chương 4: Dao động và sóng điện từ Chương 4: Ứng dụng di truyền học Chương 4: Số phức Chương 4: Mĩ, Tây Âu, Nhật Bản (1945 - 2000) Chương 4: Dao động và sóng điện từ Chương 5: Quan hệ quốc tế (1945 - 2000) Chương 5: Dòng điện xoay chiều Chương 5: Đại cương về kim loại Chương 5: Việt Nam từ năm 1975 đến năm 2000 Địa Lý Địa Phương Chương 5: Đại cương về kim loại Chương 5: Sóng ánh sáng Chương 5: Di truyền học người Chương 6: Cách mạng khoa học - công nghệ và xu thế toàn cầu hóa Chương 6: Sóng ánh sáng Chương 6: Kim loại kiềm, kim loại kiềm thổ, nhôm Chương 6: Kim loại kiềm, kim loại kiềm thổ, nhôm Chương 6: Lượng tử ánh sáng Chương 7: Lượng tử ánh sáng Chương 7: Crom - Sắt - Đồng Chương 7: Sắt và một số kim loại quan trọng Chương 7: Hạt nhân nguyên tử Chương 8: Sơ lược về Thuyết tương đối hẹp Chương 8: Phân biệt một số chất vô cơ. Chuẩn độ dung dịch Chương 8: Phân biệt một số chất vô cơ Chương 8: Từ vi mô đến vĩ mô Chương 9: Hạt nhân nguyên tử Chương 9: Hóa học và vấn đề phát triển kinh tế, xã hội, môi trường Chương 9: Hóa học và vấn đề phát triển kinh tế, xã hội, môi trường Chương 10: Từ vi mô đến vĩ mô

Tuần 14 SGK Ngữ văn 12

•Đàn ghi ta của Lor-ca (Thanh Thảo) •Bác ơi! (Tố Hữu) •Tự do (P-Ê-luy-a) •Luyện tập vận dụng kết hợp các thao tác lập luận

+ Mở rộng xem đầy đủ