Soạn bài Nghĩa của câu tiếp theo

1. Phân tích nghĩa sự việc và nghĩa tình thái trong các câu sau:a) Ngoài này trắng đỏ cành cam

Chắc trong ấy nắng xanh lam ngọn dừa

(Tố Hữu, Tiếng hát sang xuân)

b) Tấm ảnh chụp hai mẹ con kia rõ ràng là mợ Du và thằng Dũng

(Nguyên hồng)

c) Thật là một cái gông xứng đáng với tội án sáu người tù.

(Nguyễn Tuân, Chữ người tử tù)

d) Xưa nay hắn chỉ sống bằng giật cướp và dọa nạt. Nếu không còn sức giật cướp, dọa nạt nữa thì sao? Đã đành hắn chỉ mạnh vì liều.

2. Xác định những từ ngữ thể hiện nghĩa tình thái trong các câu sau:

a) Nói của đáng tội, thằng bé hay ăn chóng lớn lắm.

b) Cuộc đấu tranh chống lại kẻ thù có thể còn gay go, quyết liệt hơn nữa.c) Nó mua chiếc áo này những hai trăm ngàn đồng đấy.

d) Anh đã hẹn đến dự sinh nhật kia mà!

3. Chọn từ ngữ tình thái ở cột B điền vào chỗ trống của câu ở cột A để tạo nên câu có nghĩa tình thái phù hợp với nghĩa sự việc:

4. Đặt câu vơi mỗi từ ngữ tình thái sau đây: chưa biết chừng, là cùng, ít ra, nghe nói, chả lẽ, hóa ra, sự thật là, cơ mà, đặc biệt là, đấy mà.

Lời giải:

III. Nghĩa tình thái

1. Sự nhìn nhận, đánh giá và thái độ của người nói đối với sự việc được đề cập đến trong câu.

2. Tình cảm, thái độ của người nói đối với người nghe.

Luyện tập

Câu 1 trang 20 - SGK Ngữ văn 11 tập 2: Phân tích nghĩa sự việc và nghĩa tình thái trong các câu sau:

a) Ngoài này trắng đỏ cành cam

Chắc trong ấy nắng xanh lam ngọn dừa

(Tố Hữu, Tiếng hát sang xuân)

b) Tấm ảnh chụp hai mẹ con kia rõ ràng là mợ Du và thằng Dũng

(Nguyên hồng)

c) Thật là một cái gông xứng đáng với tội án sáu người tù.

(Nguyễn Tuân, Chữ người tử tù)

d) Xưa nay hắn chỉ sống bằng giật cướp và dọa nạt. Nếu không còn sức giật cướp, dọa nạt nữa thì sao? Đã đành hắn chỉ mạnh vì liều.

Trả lời:

- Nghĩa sự việc: hiện tượng thời tiết nắng ở hai miền Nam - Bắc có sắc thái khác nhau.

- Nghĩa tình thái: phỏng đoán với độ tin cậy cao ( từ "chắc").

- Nghĩa sự việc: ảnh là của mợ Du và thằng Dũng.

- Nghĩa tình thái: khẳng định sự việc ở mức độ cao ( từ "rõ ràng là")

- Nghĩa sự việc: cái gông (to nặng) tương ứng với tội án tử tù.

- Nghĩa tình thái: khẳng định một cách mỉa mai ( từ "thật là").

- Nghĩa sự việc của câu thứ nhất nói về cái nghề Chí Phèo (cướp giật dọa nạt).

- Nghĩa tình thái: nhấn mạnh bằng từ chỉ.

Ở câu d (3): "đã đành" là từ tình thái hàm ý miễn cưỡng công nhận một sự thật là: hắn mạnh vì tiền (nghĩa sự việc).

Câu 2 trang 20 - SGK Ngữ văn 11 tập 2: Xác định những từ ngữ thể hiện nghĩa tình thái trong các câu sau:

a) Nói của đáng tội, thằng bé hay ăn chóng lớn lắm.

b) Cuộc đấu tranh chống lại kẻ thù có thể còn gay go, quyết liệt hơn nữa.

c) Nó mua chiếc áo này những hai trăm ngàn đồng đấy.

d) Anh đã hẹn đến dự sinh nhật kia mà!

Trả lời:

a. Cụm từ tình thái là: nói của đáng tội (thừa nhận việc khen này không nên làm với đứa bé).

b. Từ tình thái là: có thể (nêu khả năng).

c. Từ tình thái là: những (đánh giá ở mức giá cả là cao).

d. Từ tình thái là: kia mà (nhắc nhở để trách móc).

Câu 3 trang 20 - SGK Ngữ văn 11 tập 2: Chọn từ ngữ tình thái ở cột B điền vào chỗ trống của câu ở cột A để tạo nên câu có nghĩa tình thái phù hợp với nghĩa sự việc:

Trả lời:

a. Chọn "hình như": thể hiện sự phỏng đoán, chưa chắc chắn.

b. Chọn từ "dễ": thể hiện sự phỏng đoán chưa chắc chắn.

c. Chọn từ "tận": đánh giá khoảng cách là xa.

Câu 4 trang 20 - SGK Ngữ văn 11 tập 2: Đặt câu vơi mỗi từ ngữ tình thái sau đây: chưa biết chừng, là cùng, ít ra, nghe nói, chả lẽ, hóa ra, sự thật là, cơ mà, đặc biệt là, đấy mà.

Trả lời:

- Chưa biết chừng lời nó nói lại là sự thật.

- Trời! Anh lại kiêu ngạo đến thế là cùng

- Ít ra, em cũng được môt điểm 10 trong kì thi này.

- Nghe nói cháu được học sinh giỏi trong học kì 1

- Chả lẽ việc cậu ấy đánh bạn là sự thật?

- Sự thật là, chẳng có vụ ẩu đả nào ở trường vào hôm qua cả.

- Bà ấy là mẹ của chị cơ mà.

- Bài thơ rất hay, đặc biệt là hai câu thơ cuối.

- Lớp 11a1 đấy mà. Giỏi lắm!

Ghi nhớ:
Nghĩa tình thái thể hiện thái độ, sự đánh giá của người nói đối với sự việc hoặc đối với người nghe. Nó có thể được bộc lộ riêng qua các từ ngữ tình thái trong câu.

Giải các bài tập Tuần 20 SGK Ngữ Văn 11 •Hầu trời - Tản Đà •Nghĩa của câu (tiếp theo)

Bài trước Bài sau

Lớp 11

Chương 1: Phép dời hình và phép đồng dạng trong mặt phẳng Chương 1: Hàm số lượng giác và phương trình lượng giác Chương 1: Các nước châu Á, Châu Phi và khu vực Mĩ LaTinh (Thế kỉ XIX - đầu thế kỉ XX) A - Khái quát nền kinh tế - xã hội của thế giới Phần 1: Công dân với kinh tế Chương 1: Cách mạng tháng mười Nga năm 1917 và cuộc xây dựng chủ nghĩa xã hội ở Liên Xô (1921 - 1941) Chương 1: Hàm số lượng giác và phương trình lượng giác Chương 1: Điện tích - Điện trường Chương 1: Việt Nam từ năm 1858 đến cuối thế kỉ XIX Chương 1: Sự điện li Chương 6 - Khúc xạ ánh sáng Chương 1: Sự điện li Chương 1: Phép dời hình và phép đồng dạng trong mặt phẳng Chương 1 - Điện tích - Điện trường Chương 1: Hàm số lượng giác và phương trình lượng giác Chương 1: Chuyển hoá vật chất và năng lượng Chương 2: Cảm ứng Chương 2: Đường thẳng và mặt phẳng trong không gian. Quan hệ song song B - Địa lý khu vực và quốc gia Chương 2: Tổ hợp và xác suất Phần 2: Công dân với các vấn đề chính trị xã hội Chương 2: Chiến tranh thế giới thứ nhất (1914 - 1918) Chương 2 - Dòng điện không đổi Chương 2: Các nước tư bản chủ nghĩa giữa hai cuộc chiến tranh thế giới (1918 - 1939) Chương 2: Tổ hợp và xác suất Chương 2: Dòng điện không đổi Chương 2: Việt Nam từ đầu thế kỉ XX đến hết chiến tranh thế giới thứ nhất (1918) Chương 2: Nitơ - Photpho Chương 7 - Mắt. Các dụng cụ quang Chương 2: Nhóm Nitơ Chương 2: Đường thẳng và mặt phẳng trong không gian. Quan hệ song song Chương 2: Tổ hợp và xác suất Chương 3: Vectơ trong không gian. Quan hệ vuông góc Chương 3: Sinh trưởng và phát triển Chương 3: Dãy số - Cấp số cộng và cấp số nhân Chương 3: Những thành tựu văn hóa thời cận đại Chương 3: Nhóm Cacbon Chương 3 - Dòng điện trong các môi trường Chương 3: Các nước Châu Á giữa hai cuộc chiến tranh thế giới (1918 - 1939) Chương 3: Dãy số - Cấp số cộng và cấp số nhân Chương 3: Dòng điện trong các môi trường Chương 3: Cacbon - Silic Chương 3: Vectơ trong không gian. Quan hệ vuông góc trong không gian Chương 3: Dãy số. Cấp số cộng và cấp số nhân Chương 4: Sinh sản Chương 4: Giới hạn Chương 4: Đại cương về hóa học hữu cơ Chương 4 - Từ trường Chương 4: Chiến tranh thế giới thứ hai (1939 – 1945) Chương 4: Giới hạn Chương 4: Từ trường Chương 4: Giới hạn Chương 4: Đại cương về hóa học hữu cơ Chương 5: Đạo hàm Chương 5: Đạo hàm Chương 5: Cảm ứng điện từ Chương 5 - Cảm ứng điện từ Chương 5: Hiđrocacbon no Chương 5: Đạo hàm Chương 5: Hidrocacbon no Chương 6: Khúc xạ ánh sáng Chương 6: Hiđrocacbon không no Chương 6: Hidrocacbon không no Chương 7: Mắt. Các dụng cụ quang Chương 7: Hiđrocabon thơm - Nguồn hiđrocacbon thiên nhiên Chương 7: Hiđrocacbon thơm. Nguồn Hiđrocacbon thiên nhiên. Hệ thống hóa về Hiđrocacbon Chương 8: Dẫn xuất halogen. Ancol - Phenol Chương 8: Dẫn xuất Halogen - Ancol - Phenol Chương 9: Anđehit - Xeton - Axit cacboxylic Chương 9: Anđehit - Xeton - Axit cacboxylic

Tuần 20 SGK Ngữ Văn 11

•Hầu trời - Tản Đà •Nghĩa của câu (tiếp theo)

+ Mở rộng xem đầy đủ