Giải bài 6 trang 58 – Bài 10 – SGK môn Vật lý lớp 11
Trong mạch điện có sơ đồ như hình 10.7, hai pin có cùng suất điện động ℰ=1,5V và điện trở trong r=1Ω. Hai bóng đèn giống nhau có cùng số ghi trên đèn là 3V−0,75W.Cho rằng điện trở của các đèn không thay đổi theo nhiệt độ.
a) Các đèn có sáng bình thường không ? Vì sao?
b) Tính hiệu suất của bộ nguồn.
c) Tính hiệu điện thế giữa hai cực của mỗi pin.
d) Nếu tháo bớt một đèn thì đèn còn lại có công suất tiêu thụ điện năng là bao nhiêu?
Điện trở của mỗi bóng đèn là:RĐ=U2ĐPĐ=320,75=12(Ω)
Điện trở tương đương của mạch ngoài là: RN=Rtđ=RĐ2=122=6(Ω)
Suất điện động của bộ nguồn là: ℰb=n.ℰ=2.1,5=3(V)
Điện trở trong của bộ nguồn là: rb=n.r=2.1=2(Ω)
Cường độ dòng điện chạy qua mạch chính là: I=ℰbrb+RN=32+6=0,375(A)
a) Vì 2 đèn mắc song song nên hiệu điện thế ở hai đầu mỗi bóng đèn bằng nhau và bằng UAB:
UĐ=UAB=I.Rtđ=0,375.6=2,25(V)
Ta thấy điện thế đặt vào hai đầu mỗi bóng đèn là 2,25V, nhỏ hơn hiệu điện thế định mức của đèn (Uđm=3V) nên hai đèn sáng yếu hơn bình thường.
b) Hiệu suất của bộ nguồn là:
H=UABℰĐ.100% =2,253.100% =75%
c)Hiệu điện thế giữa hai cực của mỗi pin là:
Upin=ℰ−I.r=1,5−0,375.1=1,125(V)
d) Khi tháo bớt một bóng đèn thì điện trở mạch ngoài là: RN=RĐ=12(Ω)
Dòng điện chạy trong mạch ngoài ở trường hợp này là:
I=ℰbrb+RN=32+12=0,214(A)
Công suất tiêu thụ điện năng của bóng đèn trong trường hợp này bằng:
P=RĐ.I21=12.0,2142=0,55(W)
Đáp số:
a) Đèn sáng yếu hơn mức bình thường
b)H=75%
c)Upin=1,125V
d) P=0,55W
GHI NHỚ:
- Đối với đoạn mạch chứa nguồn điện, dòng điện có chiều đi ra từ cực dương và đi tới cực âm. Hiệu điện thế UAB giữa hai đầu A và B của đoạn mạch, trong đó đầu A nối với cực dương của nguồn điện: UAB=ℰ−I(r+R)
- Suất điện động của bộ nguồn nối tiếp: ℰb=ℰ1+ℰ2+...+ℰn
Điện trở trong của bộ nguồn nối tiếp: rb=r1+r2+...+rn
- Bộ nguồn ghép song song: ℰb=ℰ; rb=rn