Trả lời câu hỏi C7 trang 123 – Bài 45 - SGK môn Vật lý lớp 9

Vận dụng kiến thức hình học, tính khoảng cách từ ảnh đến thấu kính và chiều cao của ảnh trong hai trường hợp ở C5 khi vật có chiều cao h = 6mm.

Câu C5:

Đặt vật AB trước một thấu kính có tiêu cự f= 12cm. Vật AB cách thấu kính một khoảng d = 8cm, A nằm trên trục chính. Hãy dựng ảnh A'B' của AB. Dựa vào hình vẽ để nêu nhận xét về độ lớn của ảnh so với vật trong hai trường hợp:

+ Thấu kính là hội tụ.

+ Thấu kính là phân kì.

Lời giải:

Trường hợp 1: Thấu kính hội tụ

Tam giác BB'I đồng dạng với tam giác OB'F' cho ta:

  BIOF=BBOB812=BBOB128=OBBBBB+OBBB=1,51+OBBB=1,5OBBB=0,5=12BBOB=2

Tam giác OAB đồng dạng với tam giác OA'B', cho ta: 

OAOA=ABAB=OBOB()

Tính tỉ số:OBOB=OB+BBOB=1+BBOB=1+2=3

Thay vào (*) ta có:

OAOA=3OA=3.OA=3.8=24(cm).ABAB=3AB=3.AB=3.6=18(mm).

Vậy ảnh có độ cao là 1,8 cm, khoảng cách từ ảnh đến thấu kính là 24cm.

Trường hợp 2: Với thấu kính phân kì

Tam giác F'B'O đồng dạng với tam giác IB'B, cho ta:

BIOF=BBOB=812=23

Tam giác OAB đồng dạng với tam giác OA'B', cho ta:

OAOA=OBOB=OB+BBOB=1+BBOB=1+23=53OA=35OA=35.8=4,8(cm).ABAB=53AB=35AB=35.6=3,6(mm)=0,36(cm)

Vậy ảnh có độ cao 0,36cm và cách thấu kính 4,8cm.

Ghi nhớ:

- Đối với thấu kính phân kì:

+ Vật sáng đặt ở mọi vị trí trước thấu kính phân kì luôn cho ảnh ảo, cùng chiều, nhở hơn vật và luôn nằm trong khoảng tiêu cự của thấu kính.

+ Vật đặt rất xa thấu kính, ảnh ảo của vật có vị trí cách thấu kính một khoảng bằng tiêu cự.