Giải bài 1 trang 181 - SGK môn Hóa học lớp 11 nâng cao

a) Điền các số thích hợp vào bảng.

HiđrocacbonCTPTSố nguyên tử H ít hơn ankan tương ứngSố liên kết pi (π)Số vòng (V)Tổng số (π + V) (**)
Ankan\(C_nH_{2n+2}\)0000
Anken\(C_nH_{2n}\)2102
Monoxicloankan\(C_nH_{2n}\)    
Ankađien\(C_nH_{2n-2}\)    
Ankin\(C_nH_{2n-2}\)    
Oximen (*)\(C_{10}H_{16}\)    
Limone (*)\(C_{10}H_{16}\)    
 
(*) công thức cấu tạo cho ở bài “khái niệm về tecpen”.
(**) dùng kí hiệu (π+v) trong các bài tập sẽ có lợi và gọn.
b) Hãy cho biết số lượng nguyên tử H ở phân tử xicloankan và ở phân tử mỗi loại hidrocacbon không no ít hơn ở phân tử ankan tương ứng là bao nhiêu, giải thích vì sao lại ít hơn ngần ấy.
 
Lời giải:
a)
HiđrocacbonCTPTSố nguyên tử H ít hơn ankan tương ứngSố liên kết pi (π)Số vòng (V)Tổng số (π + V) (**)
Ankan\(C_nH_{2n+2}\)0000
Anken\(C_nH_{2n}\)2102
Monoxicloankan\(C_nH_{2n}\)2011
Ankađien\(C_nH_{2n-2}\)4202
Ankin\(C_nH_{2n-2}\)4202
Oximen (*)\(C_{10}H_{16}\)6303
Limone (*)\(C_{10}H_{16}\)6213
 
b)
Số H trong phân tử anken hoặc xicloankan kém hơn anka có số C tương ứng là 2 vì anken có 1 liên kết π và xicloankan có một vòng.
Số H trong phân tử ankin hoặc ankađien kém hơn ankan có số C tương ứng là 4 vì ankin có một nối ba và ankađien có hai nối đôi.
Vì khi có thêm 1 kiên kết pi thì nguyên tử sẽ bớt đi 2H, khi có 1 vòng thì nguyên tử bớt đi 2H
 
Ghi nhớ:
Hiđrocacbon có tổng số liên kết pi và vòng là x thì hiđrocacbon đó có số nguyên tử H ít hơn ankan tương ứng là 2x.