Soạn bài Mùa xuân nho nhỏ
1. Đọc nhiều lần bài thơ và tìm hiểu mạch cảm xúc trong bài (gợi ý : từ cảm xúc về thiên nhiên, đất nước dẫn đến suy nghĩ, ước nguyện của tác giả). Từ việc nhận ra mạch cảm xúc, hãy nêu bố cục của bài thơ.
2. Mùa xuân của thiên nhiên, đất nước đã được miêu tả như thế nào qua những hình ảnh, màu sắc, âm thanh trong hai khổ thơ đầu ? Cảm xúc của tác giả trước vẻ đẹp và sức sống của mùa xuân đất nước như thế nào ?
3. Phân tích đoạn thơ “Ta làm con chim hót… Dù là khi tóc bạc” (chú ý những hình ảnh biểu tượng, từ ngữ và cách diễn đạt rất gợi cảm thể hiện một ước nguyện chân thành của tác giả). Đoạn thơ ấy gợi cho em những cảm nghĩ gì về cuộc sống của mỗi con người ?
4. Bài thơ có nhạc điệu trong sáng, thiết tha, gợi cảm, gần gũi với dân ca. Những yếu tố như thể thơ, cách ngắt nhịp, gieo vần, điệp ngữ, … đã được sử dụng như thế nào để tạo được nhạc điệu ấy ?
5. Em hiểu thế nào về nhan đề Mùa xuân nho nhỏ ? Hãy nêu chủ đề của bài thơ.
+ Khổ 2, 3 : Cảm xúc về mùa xuân đất nước.
+ Khổ 4,5 : Suy nghĩ và ước nguyện của nhà thơ.
+ Khổ 6 : Lời ngợi ca quê hương, đất nước qua điệu dân ca xứ Huế.
Bức tranh mùa xuân thiên nhiên được hiện lên thật đẹp :
- Đó là những hình ảnh giản dị, tươi tắn.
- Âm thanh tươi vui, rộn rã của tiếng chim chiền chiện.
- Không gian cao rộng, với dòng sông, mặt đất và bầu trời bao la.
- Nhà thơ hướng tình cảm của mình đến những con người làm nên lịch sử người cầm súng - người ra đồng.
Qua hai khổ thơ đầu, Thanh Hải đã thể hiện niềm trân trọng và say sưa ngây ngất của mình trước vẻ đẹp và sức sống của mùa xuân đất nước.
- Ước nguyện ấy được thể hiện bằng những hình ảnh thơ giản dị.
- Thể thơ năm chữ gắn liền với dân ca miền Trung, có âm hưởng nhẹ nhàng, tha thiết.
- Kết hợp những hình ảnh tự nhiên, giản dị với các hình ảnh giàu ý nghĩa biểu trưng, khái quát.
- Tứ thơ xoay quanh hình ảnh mùa xuân, từ mùa xuân của đất trời đến mùa xuân của quê hương đất nước.
- Giọng điệu của bài thơ vui, say sưa ở đoạn đầu, trầm lắng, thiết tha khi bộc bạch tâm niệm, sôi nổi, tha thiết ở đoạn kết.
- Hình ảnh “mùa xuân nho nhỏ” là một ẩn dụ đẹp, là biểu tượng cho những gì tinh tuý của mỗi con người.
- Thể hiện quan điểm về sự thống nhất giữa cái riêng với cái chung.
- Thể hiện ước nguyện của nhà thơ muốn làm một mùa xuân nhỏ góp vào mùa xuân lớn của đất nước.
Một mùa xuân nho nhỏ
Lặng lẽ dâng cho đời
Dù là tuổi hai mươi
Dù là khi tóc bạc.
Mùa xuân nho nhỏ là tác phẩm được nhà thơ Thanh Hải sáng tác vào những ngày cuối đời mình, khi ông đang nằm trên giường bệnh. Bài thơ là những gửi gắm về khát vọng được sống có ích, được cống hiến cho xã hội. Đoạn thơ chính là lời tác giả bộc bạch về khát vọng của bản thân. Trong khung cảnh mùa xuân của thiên nhiên và đất nước, Thanh Hải muốn được dâng hiến “mùa xuân nho nhỏ” của bản thân mình vào mùa xuân chung của cuộc đời. Tính từ “nho nhỏ” và “lặng lẽ” đã thể hiện được đức tính khiêm tốn tốt đẹp của tác giả, ông muốn được cống hiến mà không cần được biết tới, chỉ muốn lặng lẽ đem những gì tốt đẹp nhất cho cuộc sống. Khát vọng ấy luôn luôn nguyên vẹn, cháy hừng hực nhiệt huyết cho dù là khi còn trẻ hay là khi về già. Đây chính là một thông điệp sống cao đẹp, có ý nghĩa gửi tới chúng ta.