Soạn bài Câu ghép
I - Đặc điểm của câu ghép
Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu nêu ở dưới.
Hằng năm cứ vào cuối thu, lá ngoài đường rơi rụng nhiều và trên không có những đám mây bàng bạc, lòng tôi lại nao nức những kỉ niệm mơn man của buổi tựu trường.
Tôi quên thế nào được những cảm giác trong sáng ấy nảy nở trong lòng tôi như mấy cành hoa tươi mỉm cười giữa bầu trời quang đãng.
Những ý tưởng ấy tôi chưa lần nào ghi lên giấy, vì hồi ấy tôi không biết ghi và ngày nay tôi không nhớ hết. Nhưng mỗi lần thấy mấy em nhỏ rụt rè núp dưới nón mẹ lần đầu tiên đi đến trường, lòng tôi lại tưng bừng rộn rã. Buổi mai hôm ấy, một buổi mai đầy sương thu và gió lạnh, mẹ tôi âu yếm nắm tay tôi dẫn đi trên con đường làng dài và hẹp. Con đường này tôi đã quen đi lại lắm lần, nhưng lần này tự nhiên thấy lạ. Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi, vì chính lòng tôi đang có sự thay đổi lớn: hôm nay tôi đi học.
(Thanh Tịnh, Tôi đi học)
1. Tìm các cụm C - V trong những câu in đậm.
2. Phân tích cấu tạo của những câu có hai hoặc nhiều cụm C - V.
3. Trình bày kết quả phân tích ở hai bước trên vào bảng theo mẫu :
| Kiểu cấu tạo câu | Câu cụ thể | |
| Câu có một cụm C - V | ||
| Câu có hai hoặc nhiều cụm C - V | Cụm C - V nhỏ nằm trong cụm C - V lớn | |
| Các cụm C - V không bao chứa nhau | ||
I - Đặc điểm của câu ghép
Đọc đoạn trích sau và thực hiện các yêu cầu nêu ở dướ
Câu 1 phần I trang 111 - SGK Ngữ văn 8 tập 1 : Tìm các cụm C - V trong những câu in đậm.
a) - Tôi (C) quên thế nào được (V)
- Những cảm giác trong sáng ấy (C) nảy nở trong lòng tôi (V)
- (Như) mấy cánh hoa tươi (C) mỉm cười giữa bầu trời quang đãng (V)
b) - Một buổi mai (C) đầy sương thu và gió lạnh
- Mẹ tôi (C) âu yếm nắm tay tôi (V1) dẫn đi trên con đường dài và hẹp (V2)
c) - Cảnh vật chunh quanh tôi (C) đều thay đổi (V)
- Lòng tôi (C) đang có sự thay đổi lớn (V)
- Tôi (C) đi học (V)
Câu 2 phần I trang 111 - SGK Ngữ văn 8 tập 1 : Phân tích cấu tạo của những câu có hai hoặc nhiều cụm C - V
Cấu tạo của những câu có 2 cụm C - V trở lên :
- "Tôi quên thế nào được… giữa bầu trời quang đãng."
- "Cảnh vật chung quanh tôi đều thay đổi, vì chính… tôi đi học."
Câu 3 phần I trang 112 - SGK Ngữ văn 8 tập 1 : Trình bày kết quả phân tích ở hai bước trên vào bảng theo mẫu :
| Kiểu cấu tạo câu | Câu cụ thể | |
| Câu có một cụm C - V | ||
| Câu có hai hoặc nhiều cụm C - V | Cụm C - V nhỏ nằm trong cụm C - V lớn | Tôi quên thế nào được ... bầu trời quang đãng. |
| Các cụm C - V không bao chứa nhau | - Buổi mai hôm ấy ... đường làng dài và hẹp. - Cảnh vật chung quanh ... tôi đi học. | |
Ghi nhớ :Câu ghéo là những câu do hai hoặc nhiều cụm C - V không bao chứa nhau tạo thành. Mỗi cụm C - V này được gọi là một vế câu.
Ghi nhớ :Có hai cách nối các vế câu :- Dùng những từ có tác dụng nối. Cụ thể :+ Nối bằng một quan hệ từ.+ Nối bằng một cặp quan hệ từ.+ Nối bằng một cặp phó từ, đại từ hay chỉ từ thường đi đôi với nhau (cặp từ hô ứng).- Không dùng từ nối : trong trường hợp này, giữa các vế câu cần có dấu phẩy, dấu chấm phẩy hoặc dấu hai chấm.
a) - U van Dần, u lạy Dần ! ( không dùng từ nối)
| Câu ghép đã đặt | Bỏ bớt một quan hệ từ | Đảo trật tự các vế câu |
| Vì trong nhà có nuôi mèo nên bọn chuột sợ hãi lắm ! | Trong nhà có nuôi mèo nên bọn chuột sợ hãi lắm ! | Bọn chuột sợ hãi lắm vì trong nhà có nuôi mèo. |
| Nếu không đi chơi nắng và tắm khi đầm đìa mồ hôi thì Tí đã không bị cảm. | Không đi chơi nắng và tắm khi đầm đìa mồ hôi thì Tí đã không bị cảm. | Tí đã không bị cảm nếu không đi chơi nắng và tắm khi đầm đìa mồ hôi. |
| Tuy đã đọc rất nhiều bài tập làm văn nhưng mỗi lần ngồi trước trang giấy trắng là tôi laị bần thần cắn bút. | Đã đọc rất nhiều bài tập làm văn nhưng mỗi lần ngồi trước trang giấy trắng là tôi lại bần thần cắn bút. | Mỗi lần ngồi trước trang giấy trắng là tôi lại bần thần cắn bút mặc dù đã đọc rất nhiều bài tập làm văn. |
| Không những mèo bắt chuột giỏi mà nó còn là con vật rất hiền từ và thích được vuốt ve. | Không những mèo bắt chuột giỏi, nó còn là con vật rất hiền từ và thích được vuốt ve. | Mèo là con vật rất hiền từ, thích được vuốt ve và còn bắt chuột giỏi. |
Câu 5 phần Luyện tập trang 114 - SGK Ngữ văn 8 tập 1 : Viết một đoạn văn ngắn về một trong các đề tài sau (trong đoạn văn có sử dụng ít nhất là một câu ghép) :